(1897-1962)
poeta i tłumacz. Postać b. skomplikowana, o bogatym i niełatwym życiorysie. W PRL zdefiniowany jako czołowy poeta proletariatu, m.in. autor Słowa o Stalinie, nagradzany, ale i cenzurowany. Z jego życia i twórczości eliminowano wszystko, co było obce ideologicznie oficjalnemu wizerunkowi, np. tajemnicą okryty był fakt, że odmówił Bierutowi napisania słów nowego hymnu. Tradycje patriotyczne wyniósł z rodzinnego domu, w 1915 r. zaciągnął się do Legionów Polskich, w l. 1919-20 brał udział w wojnie pol.-bolszewickiej dochodząc do rangi kapitana. W 1921 wznowił na UW studia humanistyczne, aż do wojny parał się pracą dziennikarską i poezją, był sekretarzem red. "Nowej Kultury" i "Wiadomości Literackich". Debiutował w zbiorowym tomie poet. Trzy salwy (1925) uznanym za manifest rewol. poezji proletariackiej. Następnie ukazały się zbiory wierszy i poematów Wiatraki (1925), Dymy nad miastem (1927), Komuna Paryska (1929), Troska i pieśń (1932), Krzyk ostateczny (1938). Okres II wojny światowej rozpoczął jako oficer-ochotnik WP, był więźniem sowieckim, żołnierzem armii Andersa, l. 1943-45 spędził w Jerozolimie pracując w piśmie "W drodze". Do kraju wrócił w 1945 r. i poświęcił się całkowicie twórczości lit., często spotykał się z czytelnikami i recytował swoje poezje. Wojenne liryki B. mają często klimat autobiograficzny, z tego okresu pochodzą tomy Bagnet na broń (1943) i Drzewo rozpaczające (1945), zawarte w nich utwory rejestrują wspomnienia wojenne i tułaczkę, ale najpiękniejsze z nich, tzw. lwowskie, objęte zostały cenzurą, np. Rozmowa z Historią, Co mi tam troski, List z więzienia, Grób Tamerlana, Do poezji. Po wojnie sięga początkowo do hist. dramatów i składa hołd bojownikom podziemnej PPR straconym przez hitlerowców w publicznej egzekucji (Pięćdziesięciu), bardziej osobisty ton ma refleksja nad własną drogą do rewol. ideologii zapisana w Mojej bibliotece. Wspomnienia z dzieciństwa i uczucia patriotyczne zawarł w cyklu Mazowsze (1951) i nie dokończonym Wisła. Po tragicznej śmierci córki w 1954 r. poeta pisze cykl liryczny Anka (1956), porównywany z Trenami J. Kochanowskiego. Ukazują się jeszcze Poezje (1957) i Wiersze (1962), do młodego czytelnika zaadresował wybór Do małych dzieci, tłumaczył prozę F. Dostojewskiego i M. Gogola oraz wiersze S. Jesienina i W. Majakowskiego.
- BRONIEWSKI Władysław, (1897-1962)
- WŁADYSŁAW, Pochodzenia starosłowiańskiego,...
- MARZANNA, Rzekoma słowiańska...