(łac. decadentia = opadnięcie, zmarnienie; franc. dcadence = schyłek, upadek)
postawa wobec kultury i cywilizacji ukształtowana na przełomie XIX i XX w. pod wpływem przemian społ.-ekonomicznych, industrializacji i postępującej urbanizacji, które przyniosły moralno-egzystencjalne niepokoje; nurt w lit. franc. schyłku XIX w. nacechowany sceptycyzmem poznawczym, skrajnym pesymizmem; przekonanie o kryzysie współcz. cywilizacji nawiązujące do filozofii A. Schopenhauera. Manifestacjom d. w lit. towarzyszyły charakterystyczne emocje i postawy: skłonność do melancholii, poszukiwanie ucieczki w hedonizmie, pożądanie nirwany lub śmierci, anarchizm i abnegacja (np. Portret Doriana Graya O. Wilde'a). Po raz pierwszy terminu d. użył Th. Gautier w przedmowie do Kwiatów zła Ch. Baudelaire'a (1868); spopularyzowało go czasopismo "Decadent" (1886-89). Początkowo oznaczał pewne tendencje w poezji symbolistów ( symbolizm), później stał się określeniem prądu w lit. franc. W Polsce wymiennie stosowano terminy: symbolizm, modernizm, Młoda Polska (np. cykl artykułów A. Górskiego ogłoszonych na łamach "Życia" pt. Młoda Polska). Postawy dekadenckie, przejawiające się zwykle wśród młodzieży jako "choroba końca wieku" (mal du fin de sicle), stanowiły świadome odrzucenie obyczajów i przekonań mieszczańskiego świata, były też swoistą polemiką z filisterską moralnością i światopoglądem. Lit. wyrazem d. stała się poezja lat 90. XIX w. K. Tetmajera, powieści W. Berenta i dramaty S. Przybyszewskiego.
- DEKADENTYZM, termin określający...
- dekadentyzm, (łac. decadentia =...
- katastrofizm, nurt wfiloz., lit. iteorii...