nie ukończony w pełni dramat J. Słowackiego, pierwotnie wyst. pt. Niepoprawni (1867) i wyd. pt. Nowa Dejanira (1898), powst. w Paryżu (1844/45) jako satyryczny portret romansu przyjaciela Z. Krasińskiego i ukochanej poety J. Bobrowej. Akcja ulokowana na Podolu w 1. poł. XIX w. skupia się na planowanym kontrakcie ślubnym, mającym uchronić zrujnowanych hr. Respektów przed licytacją. Młody, przybierający bajroniczne pozy literat, hrabia Fantazy Dafnicki rozstał się z egzaltowaną hrabiną Idalią i w zamian za pół miliona złotych ma otrzymać rękę Diany Respektówny. Uzgodnioną sytuację komplikują poczynania porzuconej Idalii oraz nagłe zjawienie się zaręczonego z Dianą na Sybirze Jana. Zabiegi obrońcy kontraktu Majora powodują wiele komplikacji, na wiadomość o porwaniu hrabiny przez sługę tegoż - Hawryłowicza Fantazy staje się jej obrońcą, dochodzi do oryginalnego pojedynku (tzw. amerykańskiego), który grą w karty ma rozstrzygnąć o konieczności popełnienia samobójstwa, los chroni Majora, a wyznacza Fantazego. Aranżacja romant. okoliczności śmierci okazuje się bezcelowa, Major własną śmiercią rozwiązuje wszystkie komplikacje, skłania hrabiego do wyrzeczenia się Diany, a Janowi zapisuje swój majątek umożliwiając mu właśnie małżeństwo. W rozstrzygnięciu losów bohaterów poświęcenie zostało przeciwstawione egotyzmowi, a prawdziwe wartości wyrachowaniu. Splot patosu i komizmu w romant. pozie i świadomą teatralizację życia oddają zastosowany w ich prezentacji dystans i drwina, sytuując ten dramat wśród arcydzieł romant. ironii. Dobrze zarysowana sceniczność F. ma swoje odbicie w dialogach postaci zawierających istotne informacje scenograficzne oraz w dynamice akcji i m.in. te elementy różnią utwór od obowiązującej konwencji romant., choć nie jest on od niej zupełnie wolny, na co wskazują uduchowione charaktery postaci czy patetyczne zakończenie.
- FANTAZY, Imię tytułowego bohatera...
- Gomulicki Wiktor, pseud. Fantazy, (1848-1919)
- Gomulicki Wiktor, pseud. Fantazy, (1848-1919)