(1908- 74)
poeta, prozaik, reporter, tłumacz. Studiował polonistykę i ekonomię. Należał do poznańskich grup lit. Loża i Klub Szyderców. Kontynuował naukę w Paryżu (1929-31). Po studiach pracował jako dziennikarz, m.in. od 1930 r. publikował w "Wiadomościach Literackich". Odbył reporterskie podróże do wielu krajów. Wybuch wojny zastał go w Paryżu. W 1941 r. - jako Francuz - dostał się do niewoli, uciekł w 1942 r. Walczył we franc. ruchu oporu, a w 1944 r. w Belgii i Holandii jako czołgista w I Polskiej Dywizji Pancernej. W 1948 r. odwiedził Polskę, efektem był reportaż Wracam z Polski (Paryż 1949), którym naraził się zarówno władzom PRL, jak i części emigracji. J.-P. przeniósł się do USA, gdzie prowadził antykwariat druków słowiańskich, gromadził polonica - wiele z nich ofiarował instytucjom kult. w Polsce. Przyczynił się do odzyskania przez Polskę skarbów wawelskich. W ostatnich latach życia kilkakrotnie przyjeżdżał do ojczyzny. Pochowany w Warszawie. Jako poeta debiutował tomem Śmierć białego słonia (1929), zawierającym nastrojowo-symboliczne wiersze. Nastrojowość jest cechą wielu utworów J.-P. Poeta wraca w nich do rodzinnych stron, daje wyraz poczuciu zagubienia pisarza, który za sprawą historii znalazł się poza ojczyzną, przeczuciu zbliżającej się śmierci. W wierszach z ostatnich lat ujawniają się wpływy T. Różewicza, Cz. Miłosza, K. Wierzyńskiego. Kolejne tomiki poet. J.-P. to: Wielki wóz (1935), Serce na wschód (1938), Psalmy (1943), Ściana milczenia (1944), Psalmy z domu niewoli (1945), Widzenie wiary (1945), Znak tożsamości (1958), Przestroga dla wnuków (1971), Po samo dno istnienia (1972). Sławę zyskał jednak pisarz przede wszystkim prozą na pograniczu reportażu i beletrystyki, przyciągającą czytelników bogactwem tematów, anegdot, refleksji, m.in. tomami: W głąb ZSRR (1933), Patrzę na Moskwę (1933), Made in Japan (1935), Na kresach Azji (1939), Duch niespokojny (1957, wspomnienie lat przedwojennych, ubarwione anegdotami i barwnymi szczegółami z życia środowiska lit. Warszawy), Przyjemnie zapoznać (1972) i Nowe odkrycie Ameryki (1973). Pisał też sztuki (m.in. Linia podziału, 1963), szkice z dziejów i kultury Polonii w USA Nic własnego nikomu (1977) oraz szkice biograficzne Lustra i reflektory (1982). Jako tłumacz jest J.-P. autorem antologii poezji japońskiej (Godzina dzikiej kaczki, 1966) i amer. (Robert Frost i inni poeci amerykańscy, 1980). Po wielu latach milczenia o J.-P. jako pierwsze ukazały się w Polsce Poezje wybrane (1978) i Śnił mi się krzyk (1979).
- JANTA-POŁCZYŃSKI, Aleksander (1908-74)
- Janta-Połczyński Aleksander, (1908-74)