zespół zjawisk w lit. europ. 2. poł. XVIII i pocz. XIX w., reakcja na oświec. racjonalizm i klasycyst. pojmowanie istoty sztuki; zapowiedź romantyzmu. P. odrzucił autorytet antyku, zwrócił się ku tradycji narod. i sztuce lud. Wzorców szukał też w lit. Północy. W miejsce sztywnych reguł tworzenia wprowadził postulat oryginalności i wzniosłości. Za gł. źródła lit. uznał wyobraźnię, natchnienie i geniusz. Jęz. poetycki kształtował w opozycji do jęz. pojęciowego. Temat dominujący w lit.: uczucia ludzi ukazywanych na tle dzikiej przyrody, ruin i grobów. P., związany z sentymentalizmem, dawał wyraz nastrojom melancholii, pesymizmu, kreował bohatera wyobcowanego z otoczenia. Przejawami p. były osjanizm, gotycyzm, zainteresowanie twórczością Szekspira. W Polsce ujawnił się po rozbiorach, w lit. podejmującej tematykę narod. (zainteresowanie przeszłością kraju, nastawienie patriotyczno-emocjonalne ), np. w Śpiewach historycznych J. Ursyna Niemcewicza, Bardzie polskim A. J. Czartoryskiego i utworach J. P. Woronicza, a także w sentymentalnej twórczości K. Brodzińskiego.
- preromantyzm, zespół tendencji uwidocznionych...
- PREROMANTYZM, zespół tendencji w...
- SŁOWACKA LITERATURA, pierwsze próby użycia...