(1595- 1640)
jezuita należący do intelektualnej elity zakonu, teoretyk poezji i piszący po łacinie poeta o sławie europ. W XVII w. ukazało się ponad 30 wydań jego liryków tłum. na jęz. ang., pol., niem., franc. i wł. W 1623 r. papież Urban VIII uwieńczył go laurem poet. S. studiował w Akademii Wileńskiej i w Braniewie. Był doktorem filozofii i teologii, erudytą, znawcą poezji, nauczycielem w szkołach jezuickich w Krożach na Żmudzi, w Płocku oraz na Akademii Wileńskiej. W l. 1622-25 przebywał w Rzymie, nawiązał kontakt z tamtejszym środowiskiem intelektualnym. W 1635 r. został nadwornym kapelanem Władysława IV. Opuścił dwór w 1640 r. - kilka dni przed śmiercią. W Pochwale Bugu (Laus Bugi) symbolicznie pożegnał rzeki antyku i obiecał zastąpić je polskimi, przyznając w swojej twórczości ważne miejsce narod. poezji. Podjął też próbę epopei o Lechu (Fragmentum libri undecimi Lechiados) oraz przekładu i parafrazowania tekstów dawnych ( Bogurodzica, poezja J. Kochanowskiego). Pisał ody, epigramaty, wiersze okolicznościowe (Lyricorum libri tres i Lyricorum libri IV). W traktacie De acuto et arguto ... sive Seneca et Martialis sformułował program barokowego konceptyzmu - jako źródła przeżyć estetycznych wskazał zdziwienie i niespodziankę. Ze wszystkich gat. lit. najwyżej cenił epos - dzieło doskonałej sztuki (De perfecta poesi sive Vergilius et Homerus). W poezji widział elementy naśladowcze i kreacyjne - poeta musi respektować prawa ogólne i tworzyć własne. Sprostać takiemu zadaniu może tylko artifex doctus posiadający erudycję humanisty, wiedzę matematyka, przyrodnika, a nawet tajemną, dysponujący także sprawnym warsztatem lit. Uznanie przyniosła S. liryka oraz tłumaczenia i parafrazy wierszy Horacego (tzw. parodie horacjańskie) - nazwano go chrześc. Horacym. Twórców staroż. nie naśladował niewolniczo, lecz interpretował w duchu chrześc. Zachował umiar, nie poddał się skrajności stylu barokowego. Jego poezja była wzorem dla wielu, m.in. A. Naruszewicza.
- SARBIEWSKI, Maciej Kazimierz, zw.(...)
- Sarbiewski Maciej Kazimierz, (1595-1640)
- MACIEJ, Pochodzenia hebrajskiego,...