(1826-27, wyd. 28)
jedna z najwybitniejszych pol. powieści poet. Autor S. Goszczyński zbudował akcję wokół losów Kozaka Nebaby, który przyłączył się do powstania ludu ukr. (tzw. koliszczyzna), by zemścić się za zabranie mu ukochanej. W obrazie Ukrainy Goszczyński zwrócił uwagę na konfikty społ., na krzywdę ludu, ale nie idealizował walczących. Pokazał rzeczywisty kształt buntu społ. (krew, okrucieństwo, mordy) - wstrząsał sumieniami i przestrzegał. Zdarzenia w Z. k. mają także motywację fatalistyczną, a w sposobie kreowania bohatera widać wpływ Byrona. Ze stanami psychicznymi postaci współgra nastrój poematu, stworzony dzięki scenerii (jesienny pejzaż z wyciem wiatru, jękiem puszczyków, skrzypieniem szubienicy) oraz wykorzystaniu lud. fantastyki. Powieść wzbudziła zgorszenie i oburzenie klasyków i sentymentalistów; była wysoko ceniona przez romantyków. Została przetłum. na jęz. niem., franc., ros., czes. i wł.
- Goszczyński Seweryn, (1801-76)
- gotycyzm w literaturze, termin pojawił się...
- GOSZCZYŃSKI, Seweryn (1801-76)