gł. postać powieści Z. Nałkowskiej Granica, syn rządcy w Boleborzy, niezwykle ambitny i gotowy do dalekich kompromisów dla kariery. W latach gimnazjalnych kocha młodzieńczą miłością poznaną na stancji pannę Elżbietę Biecką, studiuje w Paryżu nauki polit., by zapewnić sobie środki na ukończenie nauki współpracuje z pismem "Niwa", a pożyczki protektora Czechlińskiego określą jego późniejszy sposób myślenia i postępowania w kraju. Mimo krytycznej oceny romansów ojca w czasie ostatnich wakacji w Boleborzy nawiązuje taki właśnie z córką kucharki Justyną Bogutówną, nie traktując go w kategoriach żadnych zobowiązań. Pracę rozpoczyna w prowincjonalnym mieście, próbuje ponownie spotykać się z Elżbietą, obejmuje stanowisko redaktora po Czechlińskim, służy możnym Tczewskim, coraz częściej ulega oczekiwaniom miejscowych notabli. Spotyka także Justynę, która po śmierci matki poszukuje możliwości życia w mieście, odżywa stary romans, dziewczyna oczekuje ich dziecka. Próbą samooczyszczenia się Z. jest wyznanie prawdy narzeczonej, która zrywa kontakty i pozostawia go kochance wyjeżdżając do Warszawy, Z. jednak podąża za nią, skutecznie zabiegając o zgodę na małżeństwo. Nowe możliwości dalszej kariery zawodowej i społecznej, upragniony ślub z Elżbietą, prezydentura miasta i kolejne kłopoty z Justyną wyznaczają odmienne zasady postępowania Z. Jako przedstawiciel miejscowego establishmentu, kreujący politykę i mający władzę, wyrzeka się własnych poglądów oraz ideałów formułując przed sobą i innymi różnego rodzaju usprawiedliwienia. Nie tylko nie wypełnia złożonych wcześniej obietnic prywatnych i publicznych, ale cynizm nazywa przyzwoitością, nie chce się przyznać do porażki swoich ideałów mimo obciążenia odpowiedzialnością za śmierć robotników, na ostrzeżenia żony, że istnieje "granica, za którą nie wolno przejść, za którą przestaje się być sobą", reaguje agresją. Symbol. sprawiedliwość wymierza mu Justyna, która wdarłszy się do gabinetu oblewa twarz Z. żrącym płynem - ociemniały i skompromitowany popełnia samobójstwo strzałem z rewolweru.
Ziembiewicz Zenon
Literatura polska