(1874 -1936)
ang. powieściopisarz, poeta ipublicysta. Studiował sztuki piękne wLondynie, zanim nie pochłonęła go publicystyka ilit. Przeciwnik postępu inowoczesności, krytyk imperializmu, kolonializmu itendencji faszystowskich, na łamach "Daily News" i"Daily Herald" dawał wyraz swoim opozycjonistycznym poglądom. Wzbiorach szkiców Obrona (1901), Dwanaście typów (1902) iHeretycy (1905) atakował społ. pesymizm, nihilizm idekadentyzm, przeciwstawiając im weseju Ortodoksja (1908) własną filozofię, polegającą na afirmacji życia imoralnym optymizmie. Wspólnie zH. Bellokiem głosił utopijną teorię zw. dystrybucjonizmem, wktórej propagował odrzucenie współcz. cywilizacji ipowrót do średniowiecza, odbudowę ustroju opartego na decentralizacji oraz upowszechnienie drobnej własności wrolnictwie, przemyśle ihandlu. Jednocześnie potępił ang. reformację iopowiedział się za katolicyzmem (w1922 r. przyjął chrzest), co wowym czasie wymagało sporej odwagi. Swój katolicki światopogląd przedstawił wfiloz.-teologicznej rozprawie Wiekuisty człowiek (1925). Do lit. pięknej wszedł zbiorami poetyckimi: Błędny rycerz (1900), Wino, woda iśpiew (1915) oraz poematami retorycznymi Ballada obiałym koniu (1911) iLepanto (1915). Wwierszach, podobnie jak wżyciu, opiewał uroki beztroskiej egzystencji i zachwycał się pięknem ang. pejzażu. Wpowieściowym dorobku C. znalazły się: wyszydzający postęp Napoleon zNotting Hill (1904), Człowiek, który był Czwartkiem (1908), Kula ikrzyż (1909) oraz Latająca gospoda (1914). Wpamięci potomnych pisarz przetrwał głównie jako autor cyklu nowel detektywistycznych oprostodusznym, acz bystrym księdzu Brownie, rozwiązującym skomplikowane zagadki kryminalne: Niewinność ojca Browna (1911), Omądrości ojca Browna (1914), Niedowiarstwo ojca Browna (1926), Tajemnica ojca Browna (1927) iin. Uznaniem cieszyły się także studia biograficzne C.: Święty Franciszek zAsyżu (1923),Charles Dickens (1906), G.B.Shaw (1909), Św. Tomasz zAkwinu (1933).
- CHESTERTON Gilbert Keith, (1874-1936)
- GILBERT, Pochodzenia starogermańskiego,...