(1181-1226)
zw. "Biedaczyną", syn zamożnego kupca iProwansalki; wiódł życie zamożnego młodzieńca do czasu, gdy jako uczestnik ataku na Perugię trafił do niewoli, gdzie dokonała się jego duchowa przemiana. W1206 r. rozdał biednym cały majątek, azajął się niesieniem pomocy najuboższym itrędowatym. Dla swoich uczniów itowarzyszy założył wędrowny zakon żebraczy braci mniejszych, którego regułę zatwierdził w1223 papież Honoriusz III. Ok. 1221 r. F. ustanowił Trzeci Zakon Pokutny dla świeckich obojga płci. Nauczanie F., nazywającego siebie "wesołkiem bożym", sprowadzało się do naśladowania Jezusa imiłości ku wszelkiemu stworzeniu; znane są kazania F. do ptaków iryb, będące ulubionym tematem wsztuce. Oprócz 2 Reguł ułożonych przez "świętego poetów ipoetę świętych" zachowały się po nim jedynie Testament, który skierował do swoich uczniów, oraz Kantyk do Słońca, sławiący Boga we wszystkich jego stworzeniach. Dziełem, które rozsławiło imię F., są Kwiatki św. Franciszka zAsyżu, anonimowy przekład na dialekt toskański zaginionego tekstu łac. autorstwa brata U. da Montegiorgo. Kwiatki, pochodzące zXIV w., to 53 przepojone poezją opowieści oczynach icudach dokonanych przez świętego ijego towarzyszy. Przekładu utworu na jęz. pol. dokonali m.in. L. Staff oraz, fragmentami, S. Witkiewicz. Postać Biedaczyny stała się inspiracją dla wielu artystów pędzla idłuta: Giotta, G. Belliniego, Caravaggia, Donatella iEl Greca, którego obraz Ekstaza św. Franciszka odkryto wKosowie Lackim w1964 r. F. Liszt skomponował utwór na fortepian zatytułowany Legenda okazaniu św. Franciszka do ptaków; w Boskiej Komedii ożyciu "bożego wesołka" opowiada Dantemu iBeatrycze św. Tomasz zAkwinu.