(hebr. "nieuformowany, bryła, bezkształtna masa")
sztuczny człowiek ulepiony zmułu igliny, którego adepci Kabały ialchemicy ożywiali poprzez umieszczenie pod jego językiem kartki papieru zwypisanym na niej tetragramem (niewypowiadalnym imieniem Boga, zob. Jahwe). Mimo że g. miał ludzką postać, nie umiał mówić ani rozumować, nie mógł też płodzić potomstwa; jego rola ograniczała się do wykonywania poleceń tego, kto powołał go do życia. Twórcą najsłynniejszego g. był kabalista iastronom praski rabi Liwa ben Becalel, który stworzył sztucznego człowieka onadludzkiej sile iodporności, aby bronił żyd. społeczność przez prześladowaniami. G.uznaje się za pierwowzór Frankensteina. Wlit. najgłośniejszą powieścią wykorzystującą kabalistyczny motyw sztucznego człowieka jest Golem G. Meyrinka.