(hebr. "gołąb")
prorok ST; gł. postać biblijnej księgi zatytułowanej jego imieniem, bohater opowieści zmorałem; kiedy Jahwe nakazuje J. udać się do Niniwy, by napomnieć jej mieszkańców popełniających liczne nieprawości, ten, obawiając się ich gniewu, wyrusza statkiem wprzeciwnym kierunku. Bóg wywołuje wielki sztorm, wczasie którego marynarze wyrzucają proroka za burtę, odgadując wnim przyczynę Boskiego gniewu. J. połyka ogromna ryba, wktórej wnętrzu przebywa trzy dni itrzy noce, by wkońcu zostać wyrzuconym na ląd. Tu Jahwe ponawia swój rozkaz, który J.tym razem wypełnia. Ponieważ mieszkańcy Niniwy wykazują skruchę, Bóg oszczędza ich, co nie podoba się J.; buduje chatę za miastem iczeka wnadziei, że zagłada jednak nastąpi; tymczasem, za sprawą Jahwe, zziemi wyrasta dynia, wktórej cieniu J. odpoczywa. Po kilku dniach krzew usycha, aBóg uświadamia J., że jego smutek zpowodu zagłady 120000 mieszkańców Niniwy byłby znacznie większy niż żal, którego doświadcza zpowodu uschniętej dyni. Michał Anioł na plafonie Kaplicy Sykstyńskiej przedstawił J. jako młodzieńca sprzeczającego się zBogiem, M. de Vos uwiecznił na płótnie scenę wyrzucenia J.za burtę; wlit. postać proroka zainspirowała m.in. G. Rutenborna iZ. Herberta; oJonaszu wspominał wswoich Kazaniach sejmowych P. Skarga.