(1759)
powiastka filoz. Voltaire’a, uważana za arcydzieło lit. światowej. Pisarz poddał tu krytyce optymistyczne poglądy filoz. Leibniza i J.J. Rousseau. Bohater, wygnany zzamku za miłość do córki barona Kunegundy, wyrusza wświat wtowarzystwie swojego nauczyciela Panglossa, wyznawcy filozofii optymizmu, który uważa, że "wszystko dzieje się najlepiej na tym najlepszym zmożliwych światów". Ofiary grabieży iniesprawiedliwości społ., świadkowie mordów, gwałtów iwojen, trafiają wróżne zakątki świata (Ameryka Płd., kraina złota - Eldorado, Konstantynopol, Wenecja), zlicznych opresji cudem uchodzą zżyciem. Podczas gdy Pangloss niezachwianie trwa przy swoich optymistycznych poglądach, Kandyd porzuca łatwy optymizm, ale inie poddaje się najczarniejszemu pesymizmowi. "Trzeba uprawiać swój ogródek", stwierdza na koniec, zachęcając wten sposób do działania wzakresie tego, co jest możliwe, robienia, co do każdego należy.
- CASSEL Jean-Pierre, właśc. J.-P. Crochon...
- WOJTYSZKO, Maciej (ur. 1946)
- KUNEGUNDA, Pochodzenia starogermańskiego,...