w liturgii Kościoła rzymskokat. zmienne części mszy, przypadające na dany dzień roku liturgicznego (w odróżnieniu od ordinarium missae obejmującego części stałe); wyróżnia się proprium de tempore (msza niedzielna) oraz proprium de sanctis (ku czci świętych); p.m. obejmowało Introitus, Graduale (śpiewane po Lekcji), Alleluja lub Tractus, Offertorium (po Credo) oraz Communio (po Agnus Dei); do VI w. msza składała się z części p.m. przedzielonych Epistołą.
TRACTUS, PRAEFATIO, MOTET
- GRADUAŁ, (łac. Graduale ) (rel.(...)