(franc. le mot = słowo) jedna z najstarszych wielogłosowych form wokalnych, od XIII stulecia wpływająca na rozwój technik polifonicznych; m. miał na ogół temat religijny, choć początkowo zdarzały się także kompozycje o charakterze świeckim (erotyczne, satyryczne, panegiryczne); od 1430 staje się formą przede wszystkim religijną, wykonywaną a cappella do tekstów proprium missae, hymnów, psalmów, lamentacji. Klasyczną formę m. stworzył N. Gombert, a rozwinęli ją G.P. Palestrina i O. di Lasso. W szkole weneckiej m. stał się formą polichóralną z udziałem instrumentów (A. Willaert, G. Gabrieli), których udział wzrósł z pocz. baroku: partie instrumentalne uzyskały samodzielność, wprowadzono także głosy solowe (tzw. m. koncertujący). W Niemczech m. wszedł w obręb formy kantatowej (J.S. Bach, H. Schütz); równolegle rozwijał się m. palestrinowski, aprobowany przez Kościół (G.M. Nanino, F. Soriano). J.S. Bach tworzył zarówno m. nawiązujące do szkoły weneckiej, jak też jego odmianę kantatową, podobnie traktował tę formę W.A. Mozart: jako pieśń liryczną (Ave verum) lub arię (Exultate jubilate). W XIX w. forma m. była podstawą stylizacji archaizującej (F. Mendelssohn, R. Schumann, J. Brahms, C. Saint-Saëns, M. Reger, F. Liszt). Podobnie traktuje m. muzyka XX-wieczna (A. Schönberg).
- STACHOWICZ, Damian (1658-99)
- MIKOŁAJ Z RADOMIA, Nicolaus de Radom (1.(...)
- MACHAUT, Guillaume de, także...