R
wielkość charakteryzująca przeciwdziałanie, jakie stawia prądowi element obwodu elektr.; w przypadku prądu stałego o.e. (zwany oporem czynnym, rezystancją lub oporem omowym) jest współczynnikiem proporcjonalności napięcia do natężenia prądu elektr. płynącego przez przewodnik (prawo Ohma); o.e. omowy zależy m.in. od rozmiarów geometrycznych przewodnika i jego temperatury; o.e. przewodu z jednorodnego przewodnika o długości l i przekroju S wynosi: R = ρ l / S, gdzie ρ jest o.e. właściwym, charakteryzującym materiał przewodnika; często zamiast ρ używa się przewodności elektr. σ = 1/ρ; w przypadku prądu sinusoidalnie zmiennego stosuje się pojęcie impedancji Z (o.e. pozornego), będącej wielkością zespoloną o module równym |Z| = √R2 + x2, gdzie R - opór omowy, x - o. bierny: x = ωL + 1/ωC (L - współczynnik indukcji własnej obwodu, C - pojemność elektr., ω - częstość kołowa prądu zmiennego, ωL - o.e. indukcyjny, 1/ωC - o.e. pojemnościowy); dla szeregowo połączonych przewodów opór całkowity R = R1 + R2 + ... + Rn, zaś dla połączonych równolegle - 1/R = 1/R1 + 1/R2 + ... + 1/Rn; do pomiaru oporu służy omomierz wycechowany w omach - jednostkach oporu; o.e. obwodu elektr. powoduje rozpraszanie energii elektr. w postaci ciepła Joule'a zgodnie z prawem Joule'a-Lenza: Q = k I2 R t, gdzie k - współczynnik zależny od wyboru jednostek, I - natężenie prądu, t - czas; zmiany wartości o.e. pewnych ciał pod wpływem różnych czynników zewn. (temp., ciśnienia, światła i in.) są szeroko wykorzystywane przy elektr. pomiarach wielkości nieelektrycznych, a także do rozwiązywania zagadnień automatyki.
- opór indukcyjny, (reaktancja indukcyjna)...
- opór, nie stawiać oporu, ciało...
- OPÓR MAGNETYCZNY, R m