proces, w którym w wyniku oddziaływań (silnych, elektromagnet. lub słabych) cząstki zmieniają swój pęd oraz odchylają się od pierwotnego toru; r.cz. realizuje się zwykle przez kierowanie wiązki tych cząstek na tarczę (na której jądrach atomowych następuje rozpraszanie) lub przez zderzenie dwu wiązek przeciwbieżnych; wyróżnia się rozpraszanie sprężyste, w którym zderzające się cząstki zmieniają tylko pęd, przy zachowaniu całkowitej energii kinetycznej, a inne liczby kwantowe nie zmieniają się, oraz rozpraszanie niesprężyste (np. procesy, w których w wyniku zderzenia dwu cząstek można otrzymać więcej niż dwie cząstki); pierwsze doświadczenia nad r.cz. wykonał 1911 E.Rutherford, co doprowadziło do odkrycia jądra atomowego; ob. liczne doświadczenia z r.cz. umożliwiają badania struktury jąder atomowych i hadronów, właściwości różnych typów oddziaływań, a także odkrywanie nowych cząstek, nie będących składnikami trwałej materii, lecz powstających w wyniku rozpraszania.
- rozpraszanie cząstek, oddziaływanie cząstek...
- fluktuacje, przypadkowe odchylenia...
- OBWÓD MAGNETYCZNY, część przestrzeni...