dział fizyki zajmujący się zjawiskami cieplnymi układów makroskopowych; w zależności od metody analizy rozważanych zagadnień rozróżniamy t. fenomenologiczną, w której układ fiz. jest traktowany z makroskopowego punktu widzenia (bez uwzględniania mikroskopowej budowy ciał) oraz t. statystyczną, która bierze pod uwagę strukturę mikroskopową ciał; podstawę t. fenomenologicznej stanowią zasady t. będące uogólnieniem wyników licznych badań doświadczalnych nad makroskopowymi własnościami ciał; t. zajmuje się przede wszystkim właściwościami układów w stanie równowagi termodynamicznej (jest to stan, do którego przechodzi każdy izolowany układ makroskopowy po dostatecznie długim czasie) oraz wyidealizowanymi procesami odwracalnymi (będącymi ciągiem stanów równowagi, przez który układ przechodzi nieskończenie długo); dla procesów nieodwracalnych t. wskazuje kierunek ich przebiegu; t. fenomenologiczna, która rozwinęła się na bazie termometrii i kalorymetrii, ma bardzo wiele zastosowań, ponieważ efekty cieplne są nierozerwalnie związane z wieloma procesami mechanicznymi, chem., elektr., magnet. itp.; ujęcie statystyczne t. powstało pod koniec XIX w., kiedy na prawach mechaniki klasycznej układu punktów materialnych zastosowanych do cząsteczek i atomów otrzymano wiele wniosków dobrze opisujących własności makroskopowe ciał; w pełni poprawny opis statystyczny ciał otrzymano jednak dopiero stosując prawa mechaniki kwantowej i kwantowej teorii statystycznej.
- termodynamika, dział fizyki, dotyczący...
- termodynamika fenomenologiczna, część termodynamiki,...
- termodynamika statystyczna, część termodynamiki,...