statek kosmiczny wielokrotnego użytku, który startuje jak zwykła rakieta nośna, wraca zaś jak samolot, podchodząc do lądowania lotem ślizgowym; ideę w. stworzył w latach 30. XX w. E. Sänger, rozwinął zaś podczas II woj. świat. zespół W. von Brauna w Peenemünde. W 1968 rozpoczęto w USA prace wstępne nad projektem Space Shuttle, które doprowadziły do zbudowania serii w. przeznaczonych do lotów na orbitę Ziemi; powstały statki: Columbia (pierwszy lot 12-14 IV 1981, uległ katastrofie 1 lutego 2003), Challenger (zniszczony w katastrofie 28 I 1986), Discovery, Atlantis, Endeavour. W latach 70. utajnione prace nad w. podjęto w ZSRR; skonstruowano bezzałogowy statek Buran, który 15 XI 1988 odbył jeden lot orbitalny, lecz nie wszedł do eksploatacji z powodu kłopotów finansowych. Projekty budowy w. powstały we Francji (Hermes - oficjalnie zaniechany) i w Japonii (Hope); nie zrezygnowała natomiast NASA, 27 VII 2005 wystartował w kosmos prom Discovery (ulepszony bliźniak Columbii) z 7 osobami na pokładzie; podróż przebiegła szczęśliwie, niemniej bez gwarancji bezpieczeństwa dalszych startów, nie opanowano bowiem technologii zapobiegającej odpadaniu pianki izolacyjnej od ceramicznych osłon zbiorników paliwa, wypełnionych ciekłym tlenem i wodorem (a więc wymagających b. niskiej temperatury).
- CHALLENGER, drugi wahadłowiec amer.,...
- ATLANTIS, czwarty amer. kosmiczny,...
- ULYSSES, Europejskiej Agencji...