jedna z podstawowych kategorii filozofii, u pierwszych filozofów greckich m. miała być tym, z czego zbudowane są ciała (np. atomy u Demokryta), u Arystotelesa stała się biernym tworzywem, które nie istnieje samoistnie, ale ukształtowane przez formę tworzy konkretne rzeczy. Rozróżnił on m. pierwszą - czysto potencjalne podłoże zmian substancjalnych, to, dzięki czemu dany przedmiot może ulec zmianie substancjalnej, i m. drugą - będącą podłożem zmian przypadłościowych. Rozróżnienie to powtórzył św. Tomasz. Nowożytne ujęcie materii wiąże się z Kartezjuszem, który określił ciała jako substancje rozciągłe (res extensa), przeciwstawione myśleniu (res cogitans), w konsekwencji uznając za m. to, co zajmuje miejsce w przestrzeni. Obok przestrzenności różne koncepcje filozoficzne dodawały m. inne atrybuty: mierzalność, zmienność (ruch mechaniczny lub podlegający prawom dialektyki), czasowość, podzielność - które z czasem zaczęły badać szczegółowe dyscypliny naukowe (chemia, mechanika, fizyka). W związku z odkryciami fizyki w XX w. klasyczne rozumienie materii jako "rzeczy rozciągłej" zostało zakwestionowane i samo to pojęcie utraciło na znaczeniu, zastępowane przez takie, jak masa, energia, fale, cząsteczki.
(fiz.) wszystkie obiekty wytwarzające pole grawitacyjne i podlegające działaniu tego pola (tzw. obiekty ważkie); oprócz wszelkich substancji (m. substancjalna) jako podstawowej formy m., ze względu na równoważność masy i energii oraz zjawiska anihilacji i kreacji par cząstka - antycząstka, za drugą formę m. uważa się pola fizyczne; w takim ujęciu m. jest każdy obiekt lub zespół obiektów o energii różnej od zera; miarą m. jest masa lub równoważna jej energia. Przyjmuje się, że podstawowymi elementami m. są cząstki elementarne.
LEDERMAN, ENTELECHIA, ELEKTRON, WIATR SŁONECZNY, OPTYKA, ENERGIA, ELEKTRON, PSYCHOFIZYCZNY PROBLEM, NOWE, PERRIN- materia, przemiana materii, poruszać...
- materia, wszystkie obiekty fizyczne,...
- MIĘDZYPLANETARNA MATERIA, materia rozproszona w...