w XIX w. doktryna polit.-rel. postulująca konieczność zjednoczenia muzułmanów przeciw polit.-gosp. ekspansji państw eur.; głosił koncepcję imperium muzułmańskiego z sułtanem tur. (jednocześnie kalifem) jako władcą; doktryna oficjalna Turcji w okresie rządów sułtana Abdülhamida II; stopniowo p. tracił znaczenie po upadku władzy sułtańskiej w Turcji; ob. wznowiony jako ruch wspólnoty muzułmańskiej (Liga Muzułm., Organizacja Konferencji Islamskiej).
- panislamizm, idea i ruch polit., rozpoczął...
- panarabizm, ideologia oraz ruch...
- islam, (arab. islam - poddanie...