SINN FÉIN

irlandzka organizacja niepodległościowa uformowana 1902-08 przez A. Griffitha; jej celem było uzyskanie przez Irlandię autonomii, bez naruszania związku z W. Brytanią; od 1911 przeważyły postawy domagające się zerwania związku z Londynem i pełnej niepodległości dla całej wyspy; od 1917 na jej czele stanął radykał E. de Valera; 1919 przedstawiciele partii proklamowali niepodległość Irlandii i powołali własną siłę zbrojną: Irlandzką Armię Republikańską (IRA), która wzięła udział w antybryt. powstaniu (1919-21). Po stłumieniu powstania S.F. wzięła udział w rokowaniach z Londynem w sprawie utworzenia Irlandii Płn. (samodzielnego państwa) oraz Wolnego Państwa Irlandii (dominium bryt.); w trakcie pertraktacji doszło do podziału w S.F.: część działaczy wykluczyła porozumienie z W. Brytanią (frakcja "antytraktatowa"), część była skłonna do kompromisu (frakcja "traktatowa"); frakcje te utworzyły później dwie partie: Fine Gael i Fianna Fail. Uchodzi za partię radykalną, stanowiącą polityczne zaplecze IRA (odpowiedzialnej za liczne zamachy terrorystyczne w miastach bryt., a także ataki na społeczności protestanckie w W. Brytanii i Irlandii); 1969 (po rozłamie w IRA) nastąpił podział na S.F.-Oficjalną (o orientacji lewicowej) oraz S.F.-Tymczasową; ob. ta druga frakcja jest uznawana za reprezentanta całej partii; nasilenie konfliktu irlandzkiego przypadło na okres rządów M. Thatcher, która kilkakrotnie uchodziła śmierci w zamachach organizowanych przez IRA; pewne złagodzenie konfliktu przyniósł okres rządów J. Majora, który wznowił kontakty z przedstawicielami S.F. (m.in. zezwolono na publiczne występy radiowe i telewizyjne przywódcy S.F. G. Adamsa oraz przedstawicieli IRA), jednak wkrótce rozmowy zerwano; 1997 w pierwszych miesiącach rządów labourzysty T. Blaira kontakty wznowiono, jednak w S.F. nadal silna jest opcja zdecydowanie antybrytyjska i antyprotestancka.