Irish Republican Army, IRA
tajna organizacja wojskowa partii Sinn Féin zał. 1919 przez M. Collinsa; 1922-23 w wojnie domowej walczyła przeciw układowi z W. Brytanią z 1921, poniosła klęskę; po 1945 zdelegalizowana przez oba państwa irl.; 1969 rozłam na 2 frakcje (na tle stosunku do polityki bryt. w sprawie Ulsteru); od lat 70. zaostrzyła antybryt. akcje terrorystyczne; w ich wyniku nastąpiły aresztowania licznych czł. IRA, którzy 1981 podjęli nieskuteczną głodówkę żądając statusu więźniów polit. (10 strajkujących zmarło); w powiązaniu m.in. z Libią kontynuacja w latach 80. zamachów na polityków bryt. i akcji terrorystycznych; 1994 rozejm z W. Brytanią i częściowe wstrzymanie akcji; po zawarciu historycznego porozumienia zw. Wielkopiątkowym (IV 1998) w sprawie autonomii dla Ulsteru i wprowadzenia wspólnych rządów katolików i protestantów, przystąpienie do procesu powolnego rozbrajania się. VII 2002 wyraziła publicznie żal za śmierć cywili zabitych podczas jej akcji w Irlandii (od końca lat 60. ok. 2100 osób); patriotyczne i religijne racje Sinn Fein i jej zbrojnego ramienia IRA uległy znaczącej kompromitacji po praktycznym zaniechaniu rozbrojenia, wykolejeniu 7 lat rozmów pokojowych (XII 2004), wreszcie napadzie na bank i zamordowaniu niewinnego człowieka na pocz. 2005; opinia publiczna skłania się do poglądu, że pod kryptonimem IRA kryją się dzisiaj zwykli bandyci, wymagający zwalczania właściwymi dla tego rodzaju postępowania środkami; pod naciskiem opinii publicznej VII 2005 deklaracja o zakończeniu walki zbrojnej (gotowości zdania wszelkiej broni) i przystąpieniu do działań o zjednoczenie wyspy środkami pokojowymi; premier W. Brytanii Tony Blair uznał to oświadczenie za początek "nowej ery" w kwestii irlandzkiej.
- Irlandzka Armia Republikańska, (Irish Republican Army...
- IRA, Irlandzka Armia Republikańska, tajna organizacja założona...
- irlandzki, irlandzki hymn; irlandzcy...