zawiązana 1996 (na mocy tzw. Układu Szanghajskiego) przez Chiny, Rosję, Kazachstan, Kirgizję, Tadżykistan organizacja współpracy gospodarczej i politycznej (zwł. w zakresie bezpieczeństwa, zwalczania separatyzmów, terroryzmu itp.); początkowo o charakterze fasadowym (ob. nazwę przyjęła 2000), nabrała na znaczeniu po pojawieniu się wojsk amer. w Azji Centralnej i ich działaniach na terenie Afganistanu, a potem Iraku; 2001 przystąpił do niej Uzbekistan, zaś status obserwatora otrzymały Indie, Pakistan oraz Iran (zainteresowanie wyraża też Mongolia); w 2002 na szczycie w Petersburgu przyjęto statut organizacji i powołano centrum antyterrorystyczne z siedzibą w Taszkiencie; 2003 zadecydowano o powołaniu stałego Sekretariatu (w Pekinie), odbyto także pierwsze wspólne manewry wojskowe; 2005 wyraziła sprzeciw w sprawie amer. baz wojskowych w Azji Środkowej (istnieją w Kirgizji i Uzbekistanie).
- KAZACHSTAN, Republika Kazachstanu...