jedno z podstawowych pojęć psychologii, rozumiane bądź jako zbiór względnie stałych cech psychicznych jednostki, różniących ją od innych ludzi i nadających stałość zachowaniom, bądź jako system biologiczny i psychiczny określający właściwości człowieka, warunkujący organizację jego czynności, psychiczną tożsamość, kierunek i sposoby przystosowań do otoczenia oraz twórczego przekształcania swego środowiska; gł. składniki tego systemu to postawy, przekonania, uczucia, motywy, potrzeby, a także (w szerszym ujęciu) inteligencja, zdolności i temperament; o. kształtuje się w toku rozwoju osobniczego, na podłożu wrodzonych cech biofizycznych, pod wpływem bodźców zewn. oraz własnej aktywności osobnika. W psychologii istnieje wiele koncepcji teorii o., np. Freud uważa, że o. składa się z 3 systemów: id (dziedziczne i wrodzone wyposażenie psychiczne), ego (które jest rodzajem władzy wykonawczej mającej zapewnić realizację celów id) i superego (wewnętrzna reprezentacja wartości i ideałów, rodzaj wewnętrznego arbitra moralnego); o. jest wynikiem interakcji tych 3 systemów. Dla Junga na o. składają się współdziałające ze sobą struktury: ego (świadoma psychika), nieświadomość osobowa (to, co kiedyś było świadome, ale zostało wyparte), kompleksy, nieświadomość zbiorowa (wrodzona i wspólna gatunkowi ludzkiemu) i jej archetypy, persona (rodzaj maski, jaką przyjmuje człowiek chcąc się dostosować do obyczajów i tradycji), cień (te popędy zwierzęce, które w procesie ewolucji człowiek odziedziczył po niższych gatunkach), jaźń (cel scalający, centrum o.).
- OSOBOWOŚĆ, SYNONIM: indywidualność,...
- osobowość, zbiór względnie stałych,...
- OSOBOWOŚĆ PRAWNA, zdolność jednostki...