behawior
(biol.) każda uzewnętrzniająca się reakcja organizmu na określony (zewnętrzny lub wynikający z działania popędu) bodziec; u zwierząt najczęściej ruch całego ciała lub jego części; znacznie rzadziej wstrzymanie ruchu (np. udawanie martwego na widok wroga), także wydawanie dźwięków, przybieranie póz, zmiana ubarwienia, zmiana natężenia pola elektrycznego (np. węgorz elektryczny), wydalanie kału, moczu, substancji chem.; behawior kształtują warunki środowiskowe i obecność innych organizmów; najprostszym typem z. są odruchy (bodziec uruchamia mięśnie połączone z odpowiednimi narządami zmysłów), m.in. obronne, kinezy, tropizmy, taksje; bardziej złożone wzorce z. zwierząt oparte są na instynkcie i mogą być modyfikowane dzięki uczeniu się, a nawet inteligencji, np. zachowania związane z odżywianiem się, ustalaniem hierarchii dominacji w grupie, porozumiewaniem się, popędem płciowym (m.in. zaloty zwierząt, walki związane z reprodukcją), opieką rodzicielską (rozwiniętą zwł. u ssaków, ptaków, owadów społecznych, ale także niektórych gat. węży, skorpionów, raków); uczenie się jest modyfikacją naturalnego behawioru, wynikającą z doświadczenia osobniczego zwierzęcia; opis typowego dla danego gat. zwierząt sposobu zachowania to etogram; badaniem z. zajmuje się etologia rozwijająca się od połowy XX w. (m.in. K. Lorenz, N. Tinbergen, E. Wilson), badająca behawior w warunkach maksymalnie zbliżonych do naturalnych; z. człowieka jest zjawiskiem znacznie bardziej złożonym, wiele zachowań ludzkich ma wymiar i kontekst kulturowy, oddaje indywidualną osobowość jednostki i respektuje wymogi społ., do których osobnik musi się przystosować w swym postępowaniu (socjalizacja); na podstawie teorii pierwszych wybitnych badaczy zachowań (I.P. Pawłow, E.L. Thorndike) powstało wiele koncepcji tłumaczących z. jako wynik wcześniejszych doświadczeń.
- zachowanie, ( behaviour , bahavior...
- zachowanie seksualne prawidłowe, dowolne zachowanie heteroseksualne...
- zachować, (ja) zachowam twarz,...