jedno z centralnych pojęć większości wierzeń religijnych; wg starożytnych Akadów stworzycielem świata miał być bóg An - król niebios; stanowiące pierwotnie całość ziemia i niebo zostały rozdzielone jego mocą, zaś ziemia - Ki stała się małżonką Ana; inicjatorem stworzenia i przemian miał być syn Ana - Enil, bóg lądów i atmosfery; w teogonii babilońsko-asyryjskiej pierwsze pary bogów wyłoniły się z chaosu wodnego i miały za przodków dwa oceany: Apsu (męski) i Tiamat (żeński); w dawnym Egipcie za stwórcę bogów, świata i ludzi uchodził Aton-Ra, który spłodził powietrze i wilgoć jako parę bogów, będącą z kolei rodzicami nieba (Nut) i ziemi (Geb), z których wywodzą się: Set, Horus, Neftyda, Izyda i Ozyrys; kosmogonia żydowska zawarta jest w księdze Genesis w Biblii, gdzie Jahwe stwarza wszechświat i człowieka w ciągu sześciu dni, zaczynając od światła, nieba, ziemi i morza, po których powstały rośliny, słońce, księżyc i gwiazdy, dalej - płazy, zwierzęta i ptaki, na koniec zaś mężczyzna i kobieta; teologia chrześcijańska dodała do kosmogonii hebr. Syna i Ducha Świętego, istniejących z Jahwe już przed stworzeniem świata; w pierwszym antycznym greckim opisie stworzenia, w Teogonii przypisywanej Hezjodowi, na początku był Chaos, po czym powstała Gaja (ziemia) i Eros (miłość), Gaja i wyłoniony z niej Uranos tworzyli pierwszą parę bogów, od której wiódł się Okeanos i tytani, z których najmłodszy (Kronos) zdetronizował i wykastrował ojca, po czym z siostrą Reą dał początek nowej generacji boskiej, w której - znów najmłodszy - Zeus wydarł władzę Kronosowi; stworzenie człowieka mniej interesowało dawnych Greków od teogonii, wg najpopularniejszego mitu ludzkość powstała za sprawą tytana Prometeusza, który był też jej dobroczyńcą; poszczególne kosmogonie i mity o bogach dały kanwę wielu wybitnym dziełom lit., plast. i muz. - od starożytności po czasy współczesne.
- GENESIS, Księga Rodzaju ; pierwsza...
- AUTYZM, zamknięcie się chorego...
- LIZBOŃSKA STRATEGIA, program społeczno-gospodarczy...