utwór filmowy o charakterze fabularnym (rzadziej dokumentalnym), w którym akcja skupia się wokół głównego konfliktu, a jego struktura ma za zadanie poruszyć emocje widza. W zależności od problematyki występują różne odmiany gatunku charakteryzujące się swoistą poetyką. D.f. psychologiczny - konflikt w nim ma charakter wewnętrzny - rozgrywa się w psychice bohatera, osoby często psychicznie niezrównoważonej. W zakresie poetyki cechują go: duża liczba zbliżeń, wolny rytm narracji, wzrastające napięcie dramaturgiczne, szczególna rola muzyki i tzw. efektów dźwiękowych, np. Milczenie i Persona I. Bergmana, Lokator R. Polańskiego, Trzy kobiety R. Altmana. Odmianą d. psychologicznego jest thriller psychologiczny, np. Wstręt J.Polańskiego. D.f. obyczajowy - jego tematem są konflikty obyczajowe, np. opozycja: zbuntowana jednostka - społeczeństwo (Na nabrzeżach E. Kazana, Buntownik bez powodu N. Raya), konflikt artysty i społeczeństwa (Lenny B. Fosse’a), robienie kariery (Wszystko o Ewie J. Mankiewicza) czy brak ambicji i dążeń (Pięć łatwych utworów B. Rafelsona). D.f. społeczny - fabularny lub dokumentalny (paradokumentalny) utwór, którego tematem są problemy społ., np. Nietolerancja D.W. Griffitha, Grona gniewu J. Forda, Złodzieje rowerów V. de Siki, Na wylot G. Królikiewicza, Perła w koronie K. Kutza, Ghandi R. Attenborougha. D.f. sensacyjny, jego tematem są zbrodnia i przestępstwo; ma wiele odmian: d. gangsterski - głównym bohaterem jest przestępca (gangster) lub organizacja przestępcza. Gangster jako bohater tragiczny pojawia się w latach 30. W latach 60. pojawiły się kolorowe filmy tego gatunku, np. Bonnie i Clyde A. Penna, Zbieg z Alcatraz J. Boormana; w następnej dekadzie wyjątkowy sukces odniosły 3 części Ojca chrzestnego F.F. Coppoli; filmem wykorzystującym paradygmat d. gangsterskiego z jego ikonografią, bohaterami, motywami tematycznymi, muzyką i rozwiązaniami formalnymi jest Dawno temu w Ameryce S. Leone; gatunek ten doczekał się również licznych parodii, np. Honor Prizzich J. Hustona. Horror - miał przerażać lub wywoływać u widza rodzaj katharsis, np. Gabinet doktora Caligari R. Wiena; służyła temu poetyka ekspresjonizmu; współczesny f. grozy pomnożył środki zastraszania za pomocą nowoczesnej techniki, np. thriller tym różni się od horroru, że to co tajemnicze i niesamowite, jest racjonalnie umotywowane, a istotną rolę w poetyce gatunku odgrywa tzw. suspense, czyli zawieszenie przebiegu akcji; mistrzem gatunku był
A. Hitchcock. W latach 70. powstała odmiana kina grozy tzw. gore - straszenie widza i brutalność stanowi cel sam w sobie; twórcą gatunku jest H.G.Lewis. D. katastroficzny - jego tematem jest problem zagrożenia, np. Płonący wieżowiec J. Guillermina, Trzęsienie ziemi M. Robsona. D. kryminalny - jego tematem jest zbrodnia; istnieje wiele odmian gatunku: czarny film, d. detektywistyczny, komedia kryminalna, d. policyjny.
- filmowa komedia, utwór filmowy charakteryzujący...
- czarna komedia, forma XX-w. dramatu oparta...
- film, rodzaje - ze względu...