kierunek filoz. opisujący i analizujący ludzką egzystencję, rozumianą jako bytowanie każdego konkretnego człowieka. Myśl e. sięga Sokratesa, Platona, obecna jest w filoz.-teol. refleksji św. Augustyna i B. Pascala, jednak za jej rzeczywistego prekursora uważa się S. Kierkegaarda, który przeciwstawił ją racjonalizmowi filozofii Kartezjusza i esencjonalizmowi G.W.F. Hegla. Sam termin e. został stworzony w XX w. przez M. Heideggera w jego pracy Bycie i czas (1927), użył go następnie K. Jaspers w Filozofii egzystencji (1938). Wg e. człowiek jest wyłącznie "nicością" - sam fakt jego istnienia jest absurdalny. Aby nadać sens swej egzystencji, człowiek musi nieustannie stawać się sobą, czyli przekraczać siebie na zewnątrz, ku transcendencji, Jest on "skazany na wolność" - musi dokonywać wyborów na drodze dobrowolnego zaangażowania. Zazwyczaj rozróżnia się e. chrześcijański, podejmujący problematykę transcendencji oraz istnienia człowieka wobec Boga (K. Jaspers, G. Marcel) i e. ateistyczny (J.P. Sartre, A. Camus). Filozofia e. zajmuje się zarówno opisem odczuć poszczególnej egzystencji w danych sytuacjach (szczególnie w tzw. sytuacjach granicznych - cierpienia i śmierci), jak i analizą elementów, które współtworzą egzystencję (np. wolność). Rozpatruje je z perspektywy jednostki, ale również szuka cech uniwersalnych dla wszystkich egzystencji. Zob. też humanizm, antropologia, fenomenologia, personalizm.
- EGZYSTENCJALIZM, 1. współczesny kierunek...
- egzystencjalizm w literaturze, u źródeł związany...
- antropocentryzm, (gr. anthropos = człowiek...