Reklama

Fredro Aleksander

(1793-1876)

komediopisarz, poeta, bajkopisarz, prozaik, działacz polit.; uczestnik kampanii napoleońskiej na Moskwę (1812), bitew pod Dreznem, Lipskiem, Hanau (1813-14), odznaczony złotym krzyżem Virtuti Militari (1812) i Legią Honorową (1814). W rodzinnym majątku pod Lwowem (Jatwięgi, Beńkowa Wisznia) ożeniony z Zofią z Jabłonowskich Skarbkową (1828) prowadził żywot ziemianina, rozwijał działalność obywatelską, m.in. wspierał Ossolineum i Teatr Polski we Lwowie, współorg. Towarzystwo Kredytowe Ziemskie, był członkiem TPN. Przebywał w Paryżu (1830-35), gdzie zetknął się ze środowiskiem Wielkiej Emigracji, poznał m.in. A. Mickiewicza. Po powrocie do kraju zamieszkał na stałe we Lwowie, zajął się twórczością lit.; w l. 1815-35 powstały komedie Pan Geldhab, Mąż i żona, Cudzoziemszczyzna, Przyjaciele, Śluby panieńskie, Pan Jowialski, Zemsta, Ciotunia, Dożywocie, Damy i huzary, Nocleg w Apeninach, Gwałtu, co się dzieje!, Dyliżans oraz jednoaktówki Intryga na prędce, Zrzędność i przekora, Odludki i poeta, Nikt mnie nie zna, dominował w nich komizm w formie humoru, kpiny, żartu, ironii i znakomitej stylizacji jęz. Drugi etap twórczości komediowej przypada na lata 1854-76; po 1835 w wyniku konfliktu z krytyką F. pisze wyłącznie "do szuflady"; dopiero po jego śmierci ukazują się Wielki człowiek do małych interesów, Wychowanka, Co tu kłopotu, Ożenić się nie mogę, Rewolwer, Godzien litości, Z Przemyśla do Rzeszowa, Ostatnia wola; jednoaktówki, m.in. Dwie blizny, Jestem zabójcą, Koncert, Świeczka zgasła. Ostatnie utwory ukazywały nowych ludzi, obcy, kapitalistyczny świat, w którym ze zgrozą obserwował F., jak władza pieniądza niszczy moralność człowieka. Twórczość o charakterze osobistym reprezentują wiersze Pro memoria, Jeszcze Polska nie zginęła. F. jest również twórcą bajek Paweł i Gaweł, Małpa w kąpieli, ballady Kamień nad listkiem, listu poetyckiego Do Teofila Lenartowicza; poematów Jeremiasz, Sęp; powieści Nieszczęścia najszczęśliwszego męża; pamiętnika Trzy po trzy oraz aforyzmów zebranych w tomie Zapiski starucha.

Reklama

Podobne hasła:

Encyklopedia Internautica
Reklama
Reklama
Reklama