tworzona poza granicami kraju; w pol. l.e. były dwa okresy, ich sytuacją wspólną były wydarzenia polityczne: wXIX w. powstanie listopadowe (1830) itzw. Wielka Emigracja oraz wXX w. wybuch II wojny światowej. Obie W. Weintraub określa: "literatura emigracyjna XIX iXX w. jest funkcją nowych pojęć oroli społecznej słowa drukowanego wnowoczesnych społeczeństwach". Twórcami l.e. wXIX w. byli romantyczni poeci: A. Mickiewicz, J. Słowacki, Z. Krasiński, C.K.Norwid, T. Lenartowicz, B. Zaleski iinni. Atmosferę panującą wśród emigrantów poetycką strofą wyraził A. Mickiewicz wEpilogu do Pana Tadeusza. Rozproszenie pisarzy pol. poza granicami kraju po wrześniu 1939 r. było duże; na zsyłce wRosji znaleźli się m.in. W. Broniewski, A. Wat, G. Herling-Grudziński, H. Naglerowa, B. Obertyńska; wAnglii m.in. A.Słonimski, K. Wierzyński, M. Pawlikowska-Jasnorzewska, M. Kuncewiczowa, M. Grydzewski, K. Iłłakowiczówna, S. Baliński; wAmeryce: J. Lechoń, J. Tuwim, J. Wittlin; wArgentynie: W. Gombrowicz. Pisano wtedy gł. poezję, np. A.Słonimski Alarm (1940), S. Baliński Kolędę Warszawską (1939), M. Pawlikowska-Jasnorzewska Różę ilasy płonące (1941), J. Pietrkiewicz Znaki na niebie (1941), K. Wierzyński Ziemię-Wilczycę (1941). Oddzielny rozdział twórczości poetyckiej stanowiły teksty pisane w obozach wojskowych, podczas transportu iwalk; J. Bielatowicz, zebrał je wtomie Poezja karpacka (Jerozolima 1944), także wformie antologii poezji polskiej na Wschodzie (Palestyna 1944), Nasze granice na Monte Cassino (Rzym 1945), Poeci Drugiego Korpusu (Rzym 1946). Wśród najsłynniejszych wymienić trzeba: Elegię emigrancką J. Łobodowskiego, Żołnierza polskiego W. Broniewskiego, J.Lechonia Grób Agamemnona, Ojczyznę Szopena K. Wierzyńskiego, Do aliantów M. Hemara iKwiaty polskie J. Tuwima. Na emigracji powstawała również proza, np. powieść Klucze M. Kuncewiczowej (1943), Dywizjon 303 A. Fiedlera (1942), Po Narwiku był Tobruk J.Poraya-Biernackiego (1945), Srebrne orły T. Parnickiego (1944). Fala l.e. stała się faktem po klęsce powstania warszawskiego, ukazały się wówczas m.in. Szopa za jaśminami T. Nowakowskiego (1948), Trans-Atlantyk, Pornografia (1960), Kosmos (1965) W. Gombrowicza, który przebywał wArgentynie. L.e. rozwijała się także wSzwecji, Szwajcarii, Kanadzie. Kolejna fala emigracji nastąpiła wlatach 50., m.in. Cz. Miłosz (1951), M.Hłasko (1958), A. Wat (1959); natomiast do kraju wrócili po 1956 M. Wańkowicz, T. Parnicki, Z. Kossak; wyjechali zPolski po 1968: S. Mrożek, L. Tyrmand, autor Dziennika 1954, filozof L. Kołakowski, H. Grynberg, autor Wojny żydowskiej, J. Kosiński, autor Malowanego ptaka, S. Wygodzki, autor powieści Zatrzymany do wyjaśnienia (1968). Dziś pisze się otych pisarzach pol. jako omieszkających i tworzących poza Polską: W.Odojewski, autor powieści Zasypie wszystko, zawieje (1971), W. Bieńkowski iK. Orłoś; wKanadzie W. Iwaniuk (od 1948), A. Ihnatowicz, D.I. Bieńkowska, Z. Bohdanowiczowa, wWielkiej Brytanii nowe pokolenie poetów: B. Czaykowski, A. Busza, A. Czerniawski.
- POLSKA. LITERATURA. ROMANTYZM, Początki romantyzmu...
- POLSKA. LITERATURA. MŁODA POLSKA, (1890-1918)
- ROSYJSKA LITERATURA, początki piśmiennictwa...