(fr. moderne = nowoczesny)
1) Nazwa tendencji nowatorskich wlit. isztuce przełomu XIX iXX w. przeciwstawiających się pozytywistycznemu realizmowi inaturalizmowi, eksponujących wtwórczości indywidualizm, estetyzm, symbolizm, ukształtowanych pod wpływem filozofii A. Schopenhauera,
F. Nietzschego i H. Bergsona. Wlit. pol. synonim Młodej Polski. 2) Prąd filoz.-rel. ukształtowany na przełomie XIX iXX w., negujący możliwość poznania Boga naturalnym rozumem ( agnostycyzm), głoszący, że wiara jest irracjonalnym doznaniem sformowanym wpodświadomości ( fideizm), której wykładnia zawarta we współczesnej doktrynie Kościoła jest sprzeczna zjej hist. początkiem. M. został potępiony przez papieża Piusa X, załamał się po odejściu zKościoła kat. jego propagatorów.