(fr. moderne = nowoczesny)
1. Nazwa tendencji nowatorskich w lit. i sztuce przełomu XIX i XX w. przeciwstawiających się pozytywist. realizmowi i naturalizmowi, eksponujących w twórczości indywidualizm, estetyzm, symbolizm, ukształtowanych pod wpływem filozofii A. Schopenhauera, F. Nietzschego i H. Bergsona. W lit. pol. synonim Młodej Polski. 2. Prąd filoz.-rel. ukształtowany na przełomie XIX i XX w., negujący możliwość poznania Boga naturalnym rozumem (agnostycyzm), głoszący, że wiara jest irracjonalnym doznaniem sformowanym w podświadomości (fideizm), której wykładnia zawarta we współcz. doktrynie Kościoła jest sprzeczna z jej hist. początkiem. M. został potępiony przez papieża Piusa X, załamał się po odejściu z Kościoła katol. jego propagatorów.