wznaczeniu węższym najmniejsza całostka kompozycyjna utworu lit.: zdarzenie, postać, przedmiot, sytuacja, przeżycie, element kompozycyjny; podlega konstrukcji czasu iprzestrzeni, związkowi przyczynowo-
-skutkowemu, tworząc razem znimi obraz, wątek, temat - fabułę utworu; rozróżnia się m. spoiste, luźne, dynamiczne (np. zdarzenia) lub statyczne (przestrzeń, np. wyspy szczęśliwe; rzeczy, np. motyw tabakiery, parzenia kawy wPanu Tadeuszu). Wznaczeniu szerszym najbardziej ruchoma cząstka narracji, mogąca występować wutworze wróżnych kontekstach iwariantach, stąd można wyróżnić m. obiegowy (np. życie - śmierć, niebo - ziemia, dobro - zło wbajce, micie, podaniu, balladzie), antyczny (np. Arkadia poetów, złoty wiek, kompleks Edypa, teatr świata, artysta), biblijny (np. wędrówka do Ziemi Obiecanej, czterech jeźdźców Apokalipsy, ogród Edenu), wędrowny (np. miłość, cierpienie, nadzieja, matka, ojczyzna, sen, podróż; wlit. ludowej różnych narodów, np. wbaśni, wnieokreślonym czasie imiejscu: za siedmioma górami, za siedmioma lasami). Zob. też topos.
- klasycyzm wliteraturze, (łac. classicus =...
- ludowość wliteraturze, program estetyczny głoszący...
- Folwark zwierzęcy, (1945)