(fr. renaissance, wł. rinascimento, rinaseit = odrodzenie)
okres wkulturze europ. istyl wsztuce XV iXVI w. zapoczątkowany irozwinięty we Włoszech, początkowo wSienie iFlorencji, wokresie dojrzałym wWenecji, Bolonii, Rzymie. Cechą charakterystyczną r.sz. była wzorowana na antyku harmonia, doskonałość proporcji, równowaga kompozycyjna, regularność planów irealizm. Artyści prowadzili wnikliwe studia anatomii izasad perspektywy; oprócz sakralnej ukształtował się nowoczesny typ architektury świeckiej, pałace miejskie, ratusze iwille podmiejskie; tematyka rel. została wzbogacona mitologiczną oraz licznymi przykładami ikonografii świeckiej, np. portret, portret zbiorowy, pomnik (marmur, brąz, terrakota); nastąpił znaczny rozkwit malarstwa ściennego ( fresk); renesansowa architektura zyskała miano sztuki, asztukę traktowano jak jedną znauk: Leonardo da Vinci. Cechy r.a.: harmonia iproporcjonalność, sklepienia kolebkowe ipółkoliste. Kolumny oproporcjach iwzorach antycznych ( porządki architektoniczne); dachy płaskie zwieńczone attyką; formą charakterystyczną stała się też kopuła; dużą popularnością cieszyły się arkady (np. arkadowe dziedzińce); okna idrzwi były duże, prostokątne lub owalne, zozdobnymi portalami również wbardziej okazałych budowlach zkolumnami itrójkątnym zwieńczeniem - tympanonem. Nastąpił wielki rozkwit rzeźby ipłaskorzeźby ( relief). Najwybitniejszymi architektami r. byli:L.B. Alberti, D. Bramante, F. Brunelleschi, A. Palladio. Rzeźbiarzami: Donatello, L. Ghiberti, Michał Anioł. Twórcami malarstwa r.: Giotto, Masaccio, Fra Angelico, Uccello, Piero della Francesca, G.Bellini, A. del Verrocchio, F. Lippi, Botticelli, Rafael, Piero Perugino, Tycjan, Leonardo da Vinci, Giorgione, Corregio. Niderlandzką r.sz. reprezentują: J. von Eyck, R. van der Weyden, H. Memling; wNiemczech A. Drer.
- POLSKA. SZTUKA. RENESANS, w Polsce pojawił się...
- CZESKA SZTUKA, początki sztuki na terenie...
- NIEMIECKA SZTUKA, sztuka rozwijająca się...