początki sztuki na terenie Czech i Moraw sięgają okresu prehistorycznego; w czasach nowożytnych - przyjęcia chrześcijaństwa; w dziedzinie architektury sakralnej najstarsze budowle to rotundy , pochodzące jeszcze z okresu preromańskiego (w Mikulčicach, św. Wita na praskim zamku, X w.). Znaleziono też pozostałości grodzisk obronnych z budowlami sakralnymi i świeckimi (np. w Starym Pilźnie, w Modrej pod Velehradem, 1. poł. IX w.). Architektura romańska przejęła formy budownictwa wielkomorawskiego, karolińskiego i ottońskiego; wzory europejskie wnosi budownictwo klasztorne (benedyktyni, cystersi, jednym z najwspanialszych klasztor na Strahavie, k. Pragi); powstają grody władców, biskupów, potężnych feudałów (Praga, Wyszehrad, Stara Boleslav). Rzeźba romańska jest ściśle związana z architekturą (portale, głowice kolumn). Malarstwo reprezentowały malowidła ścienne, przedstawiające sceny z życia świętych, z bogatą ornamentyką linearną, roślinną i ze świata zwierząt. Na wysokim poziome stało iluminatorstwo i miniatorstwo (rękopis Legendy Gumpola o św. Wacławie, słynny Kodeks wyszehradzki, Ewangeliarz kapituły praskiej). Gotyk w Czechach trwał od poł. XIII w. aż do poł. XVI w.; przebudowano w tym stylu wiele kościołów i zamków romańskich, wznoszono nowe (np. katedra św. Wita w Pradze). Na uwagę zasługuje działalność P. Parlera i jego synów (zamek Karlštein, uniwersytet Karola oraz most Karola w Pradze). W XIII w. miała miejsce przebudowa Pragi w gotyckie miasto, otoczone podwójnymi murami obronnymi, z fosami, basztami. Następuje wspaniały rozkwit rzeźby gotyckiej (Sala Władysławowska na Hradczanach, dzieła P. Parlera, rzeźby w katedrze św. Wita lub na wieży mostowej w Pradze); wyodrębnia się tzw. piękny styl (Madonna z Pilzna, Madonna z Krumlowa). Rozwija się malarstwo tablicowe (Tommaso da Modena, Mistrz z Wyższego Brodu, Mistrz Teodoryk). Renesans przyjął się na terenie Czech po 1536, gł. w architekturze dworskiej (belweder w Ogrodzie Królewskim w Pradze, przebudowa zamku na Hradczanach, zamek w Bučovicach), powstają renesansowe ratusze i mieszczańskie kamienice. Rzeźba rozwijała się w ramach nowej architektury renesansowej i wraz z nią była podporządkowana wymogom estetyki klasycznej. Wysoki poziom osiąga płaskorzeźba, sztukatorstwo (dekoracja stiukowa sklepienia Sali Cesarskiej na zamku w Bučovicach). Powstają doskonałe pod względem techn. i artyst. dzieła sztuki ludwisarskiej (m.in. dzwon Zygmunt w katedrze św. Wita w Pradze). Malarstwo reprezentują freski i sgraffito, malarstwo tablicowe, portretowe (rodowe galerie portretów). Zaczęto malować farbami olejnymi, od XVII w. na płótnie. Barok wkroczył do Czech z pocz. XVII w. wraz z architektami i artystami z Włoch, Austrii, Niemiec, Francji (m.in. J. Fischer von Erlach, J. L. von Hildebrandt, G. Santini, Ch. i K. I. Dientzenhoferowie ); powstają takie dzieła jak: pałac Clam-Gallas w Pradze, ratusz w Czeskich Budziejowicach, kościoły Zbawiciela i Krzyżowców w Pradze, kościół na Zelenej Horze pod Ždárem. W końcu XVIII w. zaznaczyły się wpływy francuskiego klascyzmu i rokoka. W rzeźbie wyróżnili się F. Brokof (rzeźby na moście Karola w Pradze), M. B. Braun (Pustelnik Garin), Ignatz F. Platzer (posąg św. Jana Nepomucena w kośc. św. Urszuli w Pradze). Malarstwo barokowe to obrazy sztalugowe i malowidła ścienne (często plafony i wnętrza kopuł) o tematyce religijnej, alegorycznej, antycznej, historycznej oraz liczne portrety. Wyróżniają się: K. Skréta, P. Brandl, J. Kupecký, V. V. Reiner. W XIX w. w architekturze dominuje neoklasycyzm, a potem eklektyzm. Secesję reprezentuje gł. J. Kotera. Z pocz. XX w. wystąpiły tendencje modernistyczne (A. Engel, O. Novotný, B. Fuchs, J. Havliček), szereg wybitnych dzieł, reprezentujących kierunek konstruktywistyczno-funkcjonalny powstaje w okresie międzywojennym. Czeski kubizm w architekturze (P. Janák, V. Hofman) był zjawiskiem unikalnym w Europie. Powstawały też dzieła klasycyzujące, których czołowym twórcą był J. Plečnik (kośc. Najświętszego Serca Jezusowego w Pradze). W poł. XIX w. powstała narodowa szkoła malarstwa, którą charakteryzowało zainteresowanie własną historią, folklorem, rodzimym pejzażem (A. Mánes, M. Aleš, Q. Mánes). Pod koniec XIX w. malarstwo czeskie wchłonęło różne tendencje artystyczne (iluzjonizm, neoromantyzm, impresjonizm, secesję, symbolizm). Wyróżniają się: E. Orlik, A. Mucha, P. Kotik, później działający za granicą F. Kupka, O. Kubin. Dużą rolę odegrali czescy kubiści (E. Filla, V. Beneš, B. Kubišta); także wszystkie inne kierunki współczesnego malarstwa miały w Czechach swych reprezentantów. Wśród rzeźbiarzy wyróżniają się w XX w. J. Štursa, O. Gutfreund, J. Lauda, K. Dvorák. Po 1945 architektura skoncentrowała się gł. na rozbudowie miast, wznoszeniu nowych wielkich osiedli mieszkaniowych, typowych projektach domów spółdzielczych.
TOYEN, ŠKRÉTA, ALEŠ Mikuláš, TEIGE, ŠVABINSKÝ, TEODORYK MISTRZ, TOPOL, FILLA Emil
- czeski jestem, ‘nic nie umiem’
- CZESKI TEATR, w średniowieczu gł.(...)
- WĘGIERSKA SZTUKA, najstarsze przejawy działalności...