(1536-1612)
pisarz przełomu renesansu ibaroku, mistrz prozy retorycznej, kaznodzieja, teolog, jezuita. Wykształcony wAkademii Jagiellońskiej, dał się poznać jako wybitny kaznodzieja przy katedrze Św. Jana wWarszawie izałożyciel wielu kolegiów jezuickich, m.in. wPołocku, Rydze, Dorpacie. Po śmierci J. Wujka został rektorem Akademii Wileńskiej (1579). Zasłynął jako wyjątkowy duszpasterz także Litwy iBiałorusi, apod koniec życia Krakowa. Cenił go Stefan Batory, za oryginalną osobowość iza dar wymowy Zygmunt III Waza powołał na królewskiego kaznodzieję. Najpopularniejszym dziełem S. są Żywoty świętych (1579), stanowiące przykład lit. hagiograficznej, zawierające legendy ożyciu, czynach, niezwykłym losie iczęsto bohaterskiej śmierci najwierniejszych wyznawców Chrystusa, porównywane ze Złotą legendą Jakuba de Voragine. S. był wielkim patriotą, autorem Żołnierskiego nabożeństwa (1606) zadedykowanego hetmanom: J.K. Chodkiewiczowi iS. Żółkiewskiemu. Program naprawy Rzeczypospolitej sformułował warcydziele Kazania sejmowe, które ukazały się wtomie Kazania na niedziele iświęta (1597), wswej artystycznej formie reprezentujące dwa gatunki: kazanie itraktat polityczny, nadto styl oratorski, ornamentacyjny, bogactwo języka poddanego kunsztownej organizacji retorycznej iekspresji, topikę bibl. (np. stylizacja ksiąg prorockich ST). Pol. rzeczywistość została wpleciona wświat objawień iproroctw, nabierając cech uniwersalistycznych, anarrator niczym prorok biblijny, profeta przyjął postawę obrońcy narod. tożsamości, tradycji iwiary chrześc. Legendę Kazań… S.utrwalił obraz J. Matejki (1864), asamo dzieło stało się ważną inspiracją romantyków, m.in. J. Słowackiego, A. Mickiewicza, C. Norwida, którzy widzieli wS. natchnionego proroka, rysującego wKazaniach… wizję Polski jako "przedmurza chrześcijaństwa", przewidującego upadek suwerenności państwa inarodu.
- Skarga Piotr, Powęski, (1536-1612)
- Skarga Piotr, (właśc. Piotr Powęski)...
- SKARGA, Piotr, właśc. Powęski...