Piotr, właśc. Powęski (1536-1612)
kaznodzieja i pisarz kat., jezuita, działacz kontrreformacji, nadworny kaznodzieja Zygmunta III Wazy przez 24 lata; zwrócił na siebie uwagę 1574-84 na Litwie działalnością misyjną i kaznodziejską, także jako rektor kolegium jezuickiego i nowo powstałej Akad. Wileńskiej; prowadził aktywną akcję kontrreformacyjną (dzieło O jedności Kościoła Bożego 1577); autor Żywotów świętych (1579), które miały 16 wydań do końca XVIII w., a są drukowane do czasów współcz.; od 1584 w Krakowie jako przełożony domu jezuitów, zał. Arcybractwo Miłosierdzia i Bank Pobożny; włączał się także w działalność polit. (elekcja), zwalczał uchwałę konfederacji w-wskiej o tolerancji rel.; w napisanych świetnym językiem Kazaniach sejmowych (1597) domagał się dziedziczności tronu, odebrania sejmowi władzy ustawodawczej, gromił egoizm i ucisk chłopów; budzący wiele kontrowersji za życia, po śmierci opromieniony sławą wielkiego patrioty, przewidującego przyszłość natchnionego kaznodziei; przedstawienia w sztuce (Matejko, Mickiewicz) przyczyniły się do powstania jego niezwykłego wizerunku.