(1694-1778)
franc. pisarz, filozof, historyk, czołowy przedstawiciel oświecenia. Współtwórca Encyklopedii albo Słownika rozumowanego nauk, sztuk irzemiosł (t. 1-35, 1751-80) określanego też jako Wielka encyklopedia francuska. Śmiałość poglądów społ.-filoz., ostry język satyry, jakiego używał, racjonalizm iprzenikliwość były przyczyną prześladowań, licznych pobytów wwięzieniach iczęstych wyjazdów za granicę. Wtwórczości posługiwał się wszelkimi gatunkami lit. Nowe ujęcie tragedii klasycznej przyniosło mu miano odnowiciela tego gatunku. Zpowodzeniem wystawiano jego sztuki, m.in. Edyp (1718), Zaira (1732), Alzyra (1736), Mahomet (1741), Meropa (1743). Napisał epos poświęcony Henrykowi IV pt. Henriada (1728) oraz poemat Dziewica Orleańska (1762) - obydwa dzieła przepełnione kąśliwą krytyką. Błyskotliwymi arcydziełami są jego powiastki filozoficzne Tak toczy się światek (1746), Zadig, albo Przeznaczenie (1947), Mikromegas (1752), Kandyd, czyli optymizm (1759), Prostaczek (1767). Stworzył nową koncepcję historii, którą pojmował jako całościowy proces cywilizacyjny, nowatorskie są jego prace ztego zakresu Wiek Ludwika XIV (1751) iSzkice oobyczajach (1756). Uprawiał również polemikę ideologiczną, m.in. Listy oAnglikach, albo Listy filozoficzne (1734), Traktat otolerancji (1763). Pozostawił także Pamiętniki (1784). Jego konsekwentna postawa intelektualisty uznającego jedynie potęgę rozumu dała początek terminowi "wolterianizm".
- Voltaire, właśc. François-Marie Arouet, (1694-1778)
- Wolter, (Voltaire) , właśc.(...)
- VOLTAIRE, Wolter, właśc. François-Marie...