1) Najstarszym zapisanym z.j.p. jest Geograf Bawarski (IX w.) odnotowujący wjęz. łac. m.in. nazwy plemion polskich: Wiślanie, Goplanie, Wiercanie, Lędzicy, Ślężanie, Dziadoszanie, Opolanie…; 2) Dagome iudex (ok. 990), dokument, wktórym Mieszko Ioddał swe państwo pod opiekę papieża, pojawiają się tu polskie nazwy: Kraków, Odra, Gniezno, Szczecin; 3) Kronika Thietmara, wktórej występuje imię pol. władcy Bolesława Chrobrego oraz nazwy miast irzek, np. Wrocław, Odra, Niemcza itd.; 4) Bulla gnieźnieńska (1136), sporządzona wkancelarii papieża Innocentego II, zawiera rejestr dóbr arcybiskupstwa oraz 410 wyrazów polskich, nazwana przez A. Brcknera "złotą bullą języka polskiego", ze względu na bogactwo onomastyki, np. nazwy miejscowości, jak Łęczyca, Janowice, staropolskie imiona dwuczłonowe, np. Bogumił, Bożysław, Cieszymysł, zdrobnienia, np. Miłosz od Miłowit, Dobek od Dobiesław; przezwiska, np. Gęba, Ciołek, Kobyłka, imiona zapożyczone wraz zprzyjęciem chrześcijaństwa, np. Piotr, Szymon; 5) Księga Henrykowska (1270), zawierająca dzieje klasztoru cystersów wHenrykowie koło Wrocławia oraz pierwsze polskie zdanie: "daj, ać ja pobruszę, aty poczywaj" (które wypowiedział młynarz śląski do swej żony, mielącej na żarnach), dziś wMuzeum Archidiecezjalnym we Wrocławiu. Zprzełomu XIII/XIV w. pochodzą teksty lit. pol.: Bogurodzica, arcydzieło liryki średniowiecznej, Legenda ośw. Aleksym, Kazania świętokrzyskie iKazania gnieźnieńskie, Psałterz floriański; zXV w. Psałterz puławski, Biblia królowej Zofii, Żale Matki Bożej pod krzyżem oraz teksty modlitw codziennych: Ojcze nasz, Zdrowaś Mario, Wierzę, Dekalog, kolędy, pieśni wielkanocne; w1475 ukazał się we Wrocławiu, woficynie drukarskiej K. Elyana pierwszy druk pol., zawierający teksty modlitw codziennych (Statua episcoporum Vratislaviensium).
- zabytki języka polskiego, pierwsze dokumenty zawierają...
- KAZANIA ŚWIĘTOKRZYSKIE, najdawniejszy zabytek...
- SLAWISTYKA, ogólnie dziedzina nauki...