pierwsze dokumenty zawierają tylko wyrazy polskie umieszczone w tekście łac., do najstarszych należą: Geograf Bawarski (IX w.) odnotowujący nazwy plemion pol. (Wiślanie, Ślężanie, Opolanie...); Dagome iudex (ok. 990), zawiera polskie nazwy miast: Kraków, Szczecin, Gniezno...; Kronika Thietmara, rejestruje imię króla Bolesława Chrobrego oraz nazwy miast i rzek: Wrocław, Odra...; Bulla gnieźnieńska (1136), powst. w kancelarii papieża Innocentego II, zawiera rejestr dóbr arcybiskupstwa oraz 410 pol. wyrazów, nazw i imion, np. Łęczyca, Bożysław, Miłowit, Szymon - nazwana przez A. Brcknera "złotą bullą języka polskiego"; Księga henrykowska (1270) rejestruje dzieje klasztoru cystersów w Henrykowie, a przede wszystkim pierwsze polskie zdanie "daj, ać ja pobruszę, a ty poczywaj" (wypowiedziane do pracującej przy żarnach kobiety). Z przełomu XIII/XIV w. pochodzą teksty Bogurodzicy, Legendy o św. Aleksym, Kazań świętokrzyskich, Kazań gnieźnieńskich, Psałterza floriańskiego; z XV w. Psałterz puławski, Biblia królowej Zofii, Żale Matki Bożej pod krzyżem.
- zabytki języka polskiego, 1) Najstarszym zapisanym...
- KAZANIA ŚWIĘTOKRZYSKIE, najdawniejszy zabytek...
- SLAWISTYKA, ogólnie dziedzina nauki...