bezwłose, poduszkowate wyniosłości na wewn. powierzchni dłoni i stóp ssaków; zbudowane ze zgrubiałej skóry o zrogowaciałym naskórku; pełnią funkcję narządu dotyku i amortyzatora wstrząsów; najlepiej rozwinięte u stopochodnych, u palcochodnych zredukowane; u nieparzystokopytnych jedyną zachowaną o.k. jest tzw. strzałka; u człowieka i niektórych małp na o.k. widoczne charakterystyczne listewki skórne (tzw. linie papilarne).
- opuszki kończynowe, zgrubienia skórne podścielone...
- pazury, rogowe osłony ostatnich...