proces tworzenia się nowych gatunków; najczęściej polega na wyodrębnieniu się jednego lub kilku gat. z już istniejącego gat. (tzw. s. właściwa); w wyniku tzw. s. filetycznej, zachodzącej najczęściej pod wpływem zmian warunków środowiska, dochodzi do przekształcenia gat. istniejącego w inny, nowy; s. introgresywna ma miejsce w przypadku powstania nowego gat. z dwóch poprzednio istniejących; s. jest warunkowana różnokierunkową selekcją naturalną oraz izolacją rozrodczą między populacjami lub grupą osobników a resztą populacji, trwającą z reguły kilkanaście tysięcy pokoleń; w razie utrzymywania się izolacji przez dłuższy czas różnice między grupami osobników utrwalają się; osobniki odmiennych populacji krzyżują się ze sobą coraz trudniej, aż przestają się w ogóle krzyżować i następuje stopniowe wyodrębnienie gatunku - jest to tzw. s. stopniowa; w jej ramach wyróżnia się s. geograficzną (zw. allopatryczną), zachodzącą w warunkach izolacji przestrzennej populacji (np. wskutek wędrówek części populacji na nowe tereny) oraz rzadziej spotykaną s. sympatryczną, która zachodzi bez izolacji przestrzennej, ale w warunkach różnic ekologicznych na tym samym obszarze geogr. (np. dochodzi do przystosowania się części populacji do odmiennego pokarmu, przejścia na inny tryb życia, itp.); s. może przebiegać skokowo, w sposób nagły, poprzez powstanie osobników poliploidalnych, tj. takich, które mogą się krzyżować między sobą, lecz z gat. macierzystym dają niepłodne potomstwo; s. jest jednym z podstawowych mechanizmów w procesie ewolucji.
- specjacja, ewolucyjny proces powstawania...
- allopatryczny, 1) gatunek; 2) specjacja.(...)
- sympatryczny, 1) gatunek; 2) specjacja.(...)