– jeden z głównych problemów w stosunkach Unia Europejska–Rosja, związanych z rozszerzaniem Unii na wschód, które odetnie region kaliningradzki od pozostałego terytorium Rosji systemem wiz. K. stanowi niewielki obszar, 15,1 tys. km2 (0,09% pow. Rosji), liczący ok. 1 mln ludności (0,64% Rosji). Niewielki wkład w produkt krajowy brutto (0,36%), bardzo wysokie bezrobocie – 15,1% (w Rosji – 9%) oraz dużo niższe zarobki (średnia płaca to 55 dol. w stosunku do 98 dol.) decydują o opóźnieniu tego regionu nawet na tle reszty kraju. Kiedyś specyfiką tego obszaru była jedna z największych baz wojskowych i przemysł zbrojeniowy, obecnie ta ostatnia gałąź zamarła, a potężny kontyngent wojskowy, liczący ok. 18 tys. żołnierzy, ma słabe zaplecze techniczne i stanowi raczej obciążenie dla regionu niż jakikolwiek czynnik wspomagający jego prosperity. Na takim tle gospodarczym rozwija się spór między Rosją a UE oraz bezpośrednio zaangażowanymi w problem sąsiadami obwodu kaliningradzkiego, przede wszystkim Polską i Litwą, ale też Łotwą, Estonią jako krajami tranzytowymi. Kraje te muszą wprowadzić wizy w związku ze zbliżającym się członkostwem w Unii, jest to tym bardziej wymóg wejścia do strefy Schengen. Dla Kaliningradczyków ten fakt oznacza ograniczone uprawnienia w swobodnym poruszaniu się między swoim obwodem a resztą kraju, tak samo dla odwiedzających K. Rosjan, którzy będą poruszali się po terytorium Polski czy Litwy. Z punktu Unii Europejskiej otwarcie granicy z K. jest jednoznaczne z wpuszczeniem na swoje terytorium przez to „okno” mas imigrantów przybywających z centrum Rosji i Azji, jak i przeniesienie na swoje terytorium problemów związanych z przestępczością. Decyzję podjęto na szczycie Unii (25 października 2002), przedstawiając ją na szczycie Unia Europejska–Rosja 11 listopada. System wiz na Litwie został zastąpiony dokumentem ułatwionego tranzytu (ang. FTD) i tranzytu kolejowego (FRTD), uzyskiwanego w chwili zakupu biletów. Elastyczne podejście Unii pozwoliło zachować Litwie prawo kontroli, Rosji swobodę poruszania się, a Unii Europejskiej dobre stosunki z Rosją bez dramatycznego naruszenia zasad Schengen i polityki ochrony granic. Dalsze ułatwienia mają dotyczyć uruchomienia szybkich pociągów przez Litwę. Polska, nieuznana za kraj tranzytowy, wprowadza wizy od 1 lipca 2003 bez dodatkowych ustaleń.
- stosunki Unia Europejska, – Rosja – formalną...
- KALININGRADZKA ENKLAWA, enklawa nad , na obszarze...
- Rosja, – Federacja Rosyjska...