– traktat z Amsterdamu przyznał Wspólnocie Europejskiej kompetencje w zakresie kształtowania polityki wobec uchodźców i osób wysiedlonych, której elementem jest określenie minimalnych norm dotyczących o.t. osób wysiedlonych z krajów trzecich i niemogących wrócić do kraju pochodzenia. Osoby takie nie są uważane za uchodźców w rozumieniu konwencji genewskiej i w związku z tym nie korzystają z przewidzianej w tym akcie ochrony, mimo że nie mogą powrócić do swego kraju z powodów humanitarnych lub w wyniku panującej tam sytuacji (np. wojny domowej czy katastrofy ekologicznej). O.t. należy traktować jako uzupełnienie środków z zakresu polityki azylowej, a nie jako rozwiązanie alternatywne dla osób, które są prześladowane w rozumieniu konwencji genewskiej i mają prawo ubiegać się o status uchodźcy. Doświadczenia, jakie państwa członkowskie wyniosły z wojny w Bośni i Hercegowinie 1992–95, pokazały, że Unia Europejska nie ma instrumentów, które pozwoliłyby jej pokonać trudności związane z masowym napływem uciekinierów z terenów objętych działaniami zbrojnymi. Wszystkie państwa członkowskie wprowadziły wówczas określone formy o.t., które jednak znacznie różniły się od siebie. W szczególności, osoby korzystające z ochroną tymczasowej miały różny status w poszczególnych państwach. Sytuacja ta prowadziła do ograniczenia skuteczności podejmowanych działań. Efektem kilkuletnich prac nad wspólną koncepcją ochrony tymczasowej jest dyrektywa Rady Unii Europejskiej z 20 lipca 2001 w sprawie norm minimalnych dla zagwarantowania ochrony tymczasowej w wypadku masowego napływu osób wysiedlonych oraz środków wspierających równomierne rozłożenie między państwa członkowskie ciężarów związanych z przyjęciem tych osób i następstwami tego przyjęcia. Zgodnie z dyrektywą w państwach członkowskich Unii Europejskiej przez o.t. rozumie się postępowanie o charakterze wyjątkowym, które w wypadku masowego napływu lub spodziewanego masowego napływu osób wysiedlonych z krajów trzecich i niemogących powrócić do kraju pochodzenia gwarantuje tym osobom natychmiastową przejściową ochronę, w szczególności w sytuacji, gdy istnieje także niebezpieczeństwo, że napływowi osób wysiedlonych może nie sprostać system azylowy bez ujemnego wpływu na jego funkcjonowanie lub bez szkody dla tych osób lub innych osób poszukujących ochrony. Masowym napływem jest napływ dużej liczby osób wysiedlonych, które przybywają z określonego kraju lub z określonego terytorium, niezależnie, czy napływ do Wspólnoty odbywa się spontanicznie, czy też np. jest wspomagany przez program ewakuacji. O.t. w Unii Europejskiej nie narusza zasad przyznawania statusu uchodźcy w rozumieniu konwencji genewskiej. Państwa członkowskie zapewniają o.t. z zachowaniem praw człowieka i podstawowych wolności oraz przy poszanowaniu zasady non-refoulement. Zainicjowanie, przeprowadzenie i zakończenie procedury ochrony tymczasowej są przedmiotem regularnych konsultacji z Wysokim Komisarzem Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców i innymi odpowiednimi organizacjami międzynarodowymi. Dyrektywa nie ma zastosowania do osób, które zostały przyjęte przez państwa członkowskie przed jej wejściem w życie na podstawie krajowych uregulowań dotyczących o.t. Nienaruszone pozostają kompetencje państw członkowskich dotyczące wydawania lub utrzymywania przepisów korzystniejszych dla osób, które są objęte o.t. Czas trwania o.t. wynosi rok. Jeśli Rada Unii Europejskiej nie podejmie decyzji o zakończeniu o.t., jest ona przedłużana automatycznie w każdym wypadku o sześć miesięcy. Przedłużenie nie może jednak przekroczyć roku. Ochrona ta kończy się po upływie maksymalnego okresu lub w wyniku podjęcia uchwały przez Radę Unii Europejskiej. W wypadku dalszego istnienia powodów, dla których wszczęto jej procedurę, Rada może przedłużyć tę procedurę o okres do jednego roku. Państwa członkowskie mogą zagwarantować przewidzianą w dyrektywie ochronę dalszym grupom osób, o ile zostały one wysiedlone z tych samych powodów i przybywają z tego samego kraju pochodzenia lub tego samego regionu pochodzenia.
- status osoby objętej ochroną subsydiarną w Unii Europejskiej, – zagadnienie wchodzące...
- status osoby objętej ochroną tymczasową w Unii Europejskiej, – zagadnienie wchodzące...
- ochrona subsydiarna w Unii Europejskiej, – zagadnienie mieszczące...