(SIS) – jeden z trzech systemów (obok Systemu Informacji Celnej i Systemu Informacyjnego Europolu) stworzonych z myślą o potrzebie współpracy służb policyjnych, granicznych i celnych państw członkowskich Unii Europejskiej (pierwotnie państw Grupy Schengen). Podstawą prawną funkcjonowania SIS są konwencje z Schengen, w szczególności konwencja wykonawcza. SIS składa się z komponentów narodowych poszczególnych państw oraz jednostki wsparcia technicznego, znajdującej się w Strasburgu. Ma zapewnić organom, które są wskazywane przez każde państwo, stały dostęp w ramach zautomatyzowanej procedury do danych związanych z poszukiwaniem osób i rzeczy, przy przeprowadzaniu przez te organy na podstawie prawa krajowego kontroli granicznych oraz innych policyjnych i celnych działań kontrolnych w kraju, jak również – z ograniczeniem do pewnych kategorii danych – przy przeprowadzaniu postępowania wizowego i postępowania w sprawie udzielenia zezwolenia na pobyt oraz stosowaniu prawa dotyczącego cudzoziemców zgodnie z postanowieniami konwencji wykonawczej odnośnie do swobodnego przepływu osób. Celem SIS jest zagwarantowanie – dzięki przekazywanym informacjom – porządku i bezpieczeństwa publicznego na terytorium państw-stron, włączając w to bezpieczeństwo państwa, jak również zagwarantowanie właściwego stosowania tych postanowień konwencji wykonawczej, które dotyczą swobodnego przepływu osób. SIS zawiera wyłącznie dane konieczne do zrealizowania celów przewidzianych w konwencji wykonawczej, a są to: dane dotyczące osób, w stosunku do których udzielone zostało ostrzeżenie (nazwisko i imię, w razie potrzeby fałszywe nazwisko, szczególne niezmienne cechy fizyczne, pierwsza litera drugiego imienia, miejsce i data urodzenia, płeć, obywatelstwo, wskazówki typu „osoba uzbrojona”, „osoba brutalna”, przyczyna ostrzeżenia, środki, które należy podjąć); dane dotyczące przedmiotów poszukiwanych w celu zabezpieczenia lub zebrania dowodów; dane dotyczące pojazdów zarejestrowanych przez służby policyjne, graniczne lub celne za pomocą ukrytych urządzeń. Wprowadzanie ostatniej z kategorii danych jest dopuszczalne w celach ścigania karnego lub ochrony przed zagrożeniem bezpieczeństwa publicznego, jeśli istnieją konkretne wskazówki, że dana osoba planuje lub popełnia „na znaczną skalę nadzwyczaj ciężkie przestępstwo”, lub jeśli ocena całościowa danej osoby, w szczególności na podstawie dotychczas popełnionych przez nią przestępstw, pozwala spodziewać się, że także w przyszłości popełni ona „nadzwyczaj ciężkie przestępstwo”. Wprowadzanie do SIS tego typu danych jest także dopuszczalne, o ile zezwala na to prawo krajowe, na polecenie odpowiedzialnych za bezpieczeństwo państwa organów, jeśli istnieją faktyczne wskazówki, że informacje te są konieczne do ochrony przed istotnym zagrożeniem ze strony danej osoby lub innym istotnym zagrożeniem wewnętrznego lub zewnętrznego bezpieczeństwa państwa. Dane dotyczące osób, które mają być ujęte w celu wydania, są wprowadzane na zlecenie organu wymiaru sprawiedliwości państwa wzywającego. Przed przekazaniem informacji państwo sprawdza, czy ujęcie danej osoby jest dopuszczalne na podstawie prawa państw wezwanych. Państwo wzywające podaje państwom wezwanym informacje dotyczące: organu, do którego kierowany jest wniosek o ujęcie; nakazu aresztowania lub dokumentu wywołującego ten sam skutek prawny albo prawomocnego wyroku; rodzaju i kwalifikacji prawnej czynu zabronionego; okoliczności popełnienia czynu zabronionego, łącznie z czasem, miejscem i rodzajem sprawstwa; następstw czynu zabronionego. Dane odnoszące się do cudzoziemców z krajów trzecich, którym należy odmówić prawa wjazdu, są wprowadzane do SIS na podstawie zapisu krajowego, opierającego się na decyzjach właściwych organów administracyjnych i sądowych i dokonanego z zachowaniem przepisów proceduralnych prawa krajowego. Powodem wydania wspomnianych decyzji może być zagrożenie dla porządku i bezpieczeństwa publicznego lub bezpieczeństwa narodowego, wynikające z obecności cudzoziemca z kraju trzeciego na terytorium państwa Grupy Schengen. W szczególności może tu wchodzić w grę jeden z następujących przypadków: 1. cudzoziemiec został skazany z powodu popełnienia czynu zagrożonego karą pozbawienia wolności na okres co najmniej jednego roku; 2. istnieje uzasadnione podejrzenie lub istnieją konkretne wskazówki, że cudzoziemiec planuje popełnienie takiego czynu na terytorium państwa Grupy Schengen. Decyzje organów administracyjnych i sądowych mogą również mieć za podstawę fakt, że cudzoziemiec został wydalony, odesłany z granicy lub przymusowo odstawiony do granicy, przy czym zastosowany środek nie mógł być odroczony lub uchylony, ale zawiera zakaz wjazdu lub pobytu i opiera się na nieprzestrzeganiu krajowych przepisów o wjeździe lub pobycie cudzoziemców. Dane dotyczące osób zaginionych lub osób, które muszą być – na wniosek właściwego organu administracyjnego lub właściwego sądu państwa przekazującego dane – tymczasowo aresztowane w interesie ich własnego bezpieczeństwa lub dla odparcia zagrożenia, są wprowadzane do SIS, by organy policyjne mogły poinformować o pobycie danej osoby państwo przekazujące lub by mogły daną osobę aresztować w celu uniemożliwienia jej dalszej podróży, o ile zezwala na to prawo krajowe. Postanowienia te dotyczą zwłaszcza osób niepełnoletnich i tych, które na podstawie zarządzenia właściwego organu muszą być przymusowo umieszczone w wyznaczonym miejscu odosobnienia. Informacje dotyczące świadków oraz osób mających w ramach postępowania karnego stanąć przed sądem w wyniku popełnienia czynów, z powodu których są ścigane, lub osób, którym ma być doręczony wyrok karny lub wezwanie do rozpoczęcia odbywania kary pozbawienia wolności, są wprowadzane do SIS na wniosek właściwych organów wymiaru sprawiedliwości w celu zawiadomienia o miejscu zamieszkania lub pobytu tych osób. Dostęp do danych zgromadzonych w SIS z prawem ich bezpośredniego wywoływania mają jedynie organy odpowiedzialne za przeprowadzanie kontroli granicznych oraz wykonywanie innych policyjnych i celnych czynności o charakterze kontrolnym, jak też za koordynację tych ostatnich. Dostęp – z prawem bezpośredniego wyszukiwania – do danych dotyczących cudzoziemców z krajów trzecich, którym należy odmówić prawa wjazdu, przyznano ponadto organom odpowiedzialnym za wydawanie wiz, organom centralnym właściwym w zakresie rozpatrywania wniosków o wydanie wizy oraz organom właściwym w zakresie udzielania zezwolenia na pobyt. Użytkownicy SIS mogą wywoływać jedynie dane niezbędne do wypełnienia ich zadań. Zgodnie z rozporządzeniem Rady Unii Europejskiej z 6 grudnia 2001 (pierwszy filar Unii Europejskiej) oraz decyzją Rady Unii Europejskiej z 6 grudnia 2001 (trzeci filar Unii Europejskiej) obecny SIS ma być zastąpiony systemem drugiej generacji, tzw. Systemem Informacyjnym Schengen II (SIS II), który umożliwi włączenie do współpracy nowych państw członkowskich.
- system Schengen, – został stworzony...
- System Informacyjny Europolu, – jeden z trzech systemów...
- konwencje z Schengen, – dwie konwencje podpisane...