organella ruchu występująca ubakterii wiciowych, wiciowców, promienic, korzenionóżek iniektórych roślin niższych. W. występują także wkomórkach zwierzęcych, np. wplemnikach. Krótkie ibardzo liczne w. określa się mianem rzęsek. Plan budowy w. irzęsek jest jednakowy. Wyjątek stanowią rzęski bakteryjne, które są zbudowane ztrzech do jedenastu spiralnie skręconych łańcuchów kurczliwego białka - flagelliny. W. u podstawy ma ok. 0,2 μm i zawiera jedenaście włókienek (mikrofibryli) elementarnych: dziewięć parzystych leżących na obwodzie i dwa pojedyncze leżące centralnie. Każde włókienko elementarne ma średnicę ok. 80 . Z każdej pary włókienek obwodowych odchodzą krótkie wyrostki zbudowane
z białka dyneiny. Pomiędzy mikrofibrylami obwodowymi a centralnymi występuje dziewięć delikatniejszych włókienek wtórnych. Mikrofibryle centralne otacza osłonka centralna. Bezpostaciową substancję podstawową wypełniającą w. określa się mianem matriks. W. zakotwiczone są wciele komórki tzw. ciałkiem podstawowym lub kinetosomem, oddzielonym od pozakomórkowej części w. tzw. płytką podstawową. W kinetosomie można wyróżnić część proksymalną - ze strukturami przypominającymi szprychy w kole i część dystalną - z centralnie leżącymi cylindrycznymi strukturami. Budowa w. jest identyczna z budową rzęsek. Różnica polega na długości: w. mają ponad 150 μm, arzęski ok. 5-10 μm. Poza niewielkimi modyfikacjami budowa w. jest stała dla wszystkich organizmów żywych. W. plemników ma na obwodzie spiralnie zwinięte włókienko, tzw. spiralę korową, natomiast niektóre gatunki wiciowców roślinnych mają w. zaopatrzone w krótkie wyrostki cytoplazmatyczne, tzw. mastigonemy. W.porusza się ruchem sinusoidalnym we wszystkich płaszczyznach, a jej długość znacznie przekracza długość fali. W ruchu rzęsek długość rzęski jest zawsze mniejsza niż długość fali. Organizmy jednokomórkowe, dla których w. jest głównym narządem ruchu, są przez nią "ciągnięte", w przeciwieństwie do plemników, które są przez w. "pchane" (Ryc. 98)
- wić, „kończyna”
- WIĆ ROŚLINNA, ornament roślinny w...
- wice, „wicedyrektor szkoły”...