New Mexico
stan na płd. USA, na pograniczu amerykańsko-meksykańskim; pow. 315 tys. km2, 1,75 mln mieszk. (2001), w tym ok. 32% Meksykanów, 7% Indian; j. hiszp. jest używany równoprawnie z j. ang.; stol. Santa Fe, gł. m. Albuquerque. Pow. wyżynna z wysokimi pasmami G. Skalistych (Wheeler, 4011 m); gł. rz. Rio Grande; na wsch. i w części środk. suche prerie, w górach lasy iglaste, na płn. i płd. roślinność pustynna; rolnictwo oparte na hodowli bydła i owiec, uprawie (na terenach sztucznie nawadnianych) bawełny, pszenicy, kukurydzy, sorgo, warzyw; wydobycie rud uranu, miedzi, molibdenu, ołowiu, soli potasowych, ropy naft. i gazu ziemnego; przem. chem., maszynowy, elektrotechn. i elektroniczny, spoż.: region turystyczny (m.in. park narodowy Carlsbad Caverns - z jaskiniami i reliktami sztuki indiańskiej); w ośr. nuklearnym Los Alamos 1943 skonstruowano prototyp bomby atomowej, wypróbowany 1945 na pustyni w N.M (pierwszy w historii wybuch jądrowy). Od 1539 penetracja hiszpańska, od końca XVI w. kolonizacja przez Hiszpanię; 1821-48 w Meksyku; 1848 włączony do USA; od 1850 terytorium N.M. obejmowało również obszary należące do ob. stanu Arizona i Kolorado; stan od 1912.