starożytne państwo w zach. Azji z ośrodkiem wokół jeziora Wan (Turcja); mieszkańcy pokrewni Hurytom; zał. w IX w. p.n.e. przez Sarduriego I; stol. w Tuszpie (ob. Wan) nad Jez. Wan; do połowy VIII w. p.n.e. zajęło obszar po Zakaukazie, płn.-zach. Iran, płn. Syrię; przeciwstawiało się ekspansji Asyrii na północny zachód, lecz osłabło wskutek jej naporu (za Tiglatpilesara III) i najazdów Kimeryjczyków; 714 p.n.e. pobite przez Sargona II; w VI w. p.n.e. całkowicie podbite przez Medów; gł. bóstwa: Haldi (bóg państwowy, opiekun króla) i jego partnerka Aruba(i)ni (lub Bagmasztu); bogowie i boginie słońca, księżyca, miłości i in. w postaciach ludzko-zwierzęcych, fantastycznych, symbolicznych; czczono święte drzewa; wierzono w życie pozagrobowe (ciała możnych składano w grotach). Sztuka pod wpływem kultur: hetyckiej i asyryjskiej; rozkwit w VIII w. p.n.e.; wielkie twierdze z zespołami pałacowymi (Karmir Blur, Toprak Kale); we wnętrzach malowidła ścienne; artystyczne wyroby z brązu (ozdobne kotły, hełmy, tarcze, kandelabry, figurki i in.).
SALMANASSAR I, TUSZPA, KARMIR BLUR, TIGLATPILESAR III, SARGON II, ASYRIA, ARMENIA, CHALDOWIE, SKALNA ARCHITEKTURA, SALMANASSAR III
- TEJSZEBAINI, jedno z miast staroż.(...)
- Erewan, stolica Armenii na Wyż.(...)
- WAN, Van (jezioro)