miasto powiatowe na Pojezierzu Krajeńskim, nad jez. Człuchowskim (woj. pomorskie); 14,7 tys. mieszk. (2002). W XII w. osada kaszubska; od 1312 w posiadaniu Krzyżaków, którzy wybudowali tu drugi pod względem wielkości (po Malborku) zamek; 1348 prawa miejskie; 1454 czł. Związku Pruskiego, 1466 przyłączony do Polski; miejsce sejmików powiatowych i sądów ziemskich; w XVI i XVII w. zamek oblegany przez Niemców i Szwedów; od 1772 pod zaborem pruskim (ośr. oporu Kaszubów przed germanizacją), 1793 zniszczony przez pożar; od 1945 ponownie w Polsce; zakłady meblarskie, produkcja artykułów gospodarstwa domowego; turystyka, doroczne mistrzostwa Polski w karate; ruiny zamku krzyżackiego, kośc. z 1520 (przebudowany), dwór z przełomu XVIII/XIX w.; muzeum regionalne.
- NOWA WIEŚ K CZŁUCHOWA, miejscowość w , powiat...